عنوان: طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات
- نام دیگر: ندارد
- تاریخ طرح اولیه: ۱۶ مهر ۱۳۹۹
- ارايه دهنده: شورای عالی فضای مجازی
- تاریخ به روز رسانی: ندارد
شرح و تاریخچه
طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات مهر ماه ۱۳۹۹ در شورای عالی فضای مجازی تصویب و حدود دو هفته بعد به دستگاه‌ها ابلاغ شد. در این سند وظیفه دستگاه‌های مختلف کشور برای راه‌اندازی کامل شبکه ملی اطلاعات تا افق ۱۴۰۴ خورشیدی پیش‌بینی شده است. استقلال کشور، ایجاد بستر منطبق با ارزش های اسلامی ایرانی و جلوگیری از دست‌اندازی بیگانگان، از جمله دلایل این برنامه عنوان شده است.
بخشی از اهداف مربوط به شبکه ملی اطلاعات به شرح زیر است:
- پوشش هشتاد درصدی دسترسی پهن‌باند ثابت خانوارها با سرعت دسترسی 25 مگابیت برثانیه
- پوشش صد در صد جمعیت کشور برای دسترسی به پهن‌باند سیار با سرعت متوسط ده مگابیت بر ثانیه
- تعرفه‌گذاری رقابتی در دسترسی به خدمات کاربردی و محتوای داخلی به میزان حداقل دو برابر و دسترسی به خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات به میزان حداقل سه برابر رقبای خارجی
- مزیت بخشی کیفی در دسترسی به خدمات و محتوای داخلی به میزان پنج برابر نسبت به خدمات محتوای خارجی
- ایجاد مراکز داده
- تامین یک سیستم عامل داخلی امن تلفن همراه
- ایجاد گذرگاه‌های امن داخلی
- ایجاد مرورگر داخلی
- ایجاد پیام‌رسان و شبکه اجتماعی داخلی
- ثبت هویت کاربران
- ایجاد رایانامه (ایمیل) داخلی
- ایجاد جویشگر(موتور جستجوی) داخلی
عمده مسوولیت در زمینه شبکه ملی اطلاعات بر عهده وزارت ارتباطات است اما به طور کلی، این سازمان‌ها در شکل‌دهی به شبکه ملی اطلاعات دخیل هستند:
– کمیسیون تنظیم مقررات
– وزارت صمت
– معاونت عملی و فناوری ریاست جمهوری
– مرکز ملی فضای مجازی
– وزارت امور خارجه
– وزارت اطلاعات
– مرکز مدیریت راهبری افتا
– قوه قضائیه
– وزارت دفاع
– پشتیبانی نیروهای مسلح
طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات مهر ماه ۱۳۹۹ در شورای عالی فضای مجازی تصویب و حدود دو هفته بعد به دستگاه‌ها ابلاغ شد. در این سند وظیفه دستگاه‌های مختلف کشور برای راه‌اندازی کامل شبکه ملی اطلاعات تا افق ۱۴۰۴ خورشیدی پیش‌بینی شده است. استقلال کشور، ایجاد بستر منطبق با ارزش های اسلامی ایرانی و جلوگیری از دست‌اندازی بیگانگان، از جمله دلایل این برنامه عنوان شده است.
بخشی از اهداف مربوط به شبکه ملی اطلاعات به شرح زیر است:
– پوشش هشتاد درصدی دسترسی پهن‌باند ثابت خانوارها با سرعت دسترسی 25 مگابیت برثانیه
– پوشش صد در صد جمعیت کشور برای دسترسی به پهن‌باند سیار با سرعت متوسط ده مگابیت بر ثانیه
– تعرفه‌گذاری رقابتی در دسترسی به خدمات کاربردی و محتوای داخلی به میزان حداقل دو برابر و دسترسی به خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات به میزان حداقل سه برابر رقبای خارجی
-مزیت بخشی کیفی در دسترسی به خدمات و محتوای داخلی به میزان پنج برابر نسبت به خدمات محتوای خارجی
– ایجاد مراکز داده
– تامین یک سیستم عامل داخلی امن تلفن همراه
– ایجاد گذرگاه‌های امن داخلی
– ایجاد مرورگر داخلی
– ایجاد پیام‌رسان و شبکه اجتماعی داخلی
– ثبت هویت کاربران
– ایجاد رایانامه (ایمیل) داخلی
– ایجاد جویشگر(موتور جستجوی) داخلی
عمده مسوولیت در زمینه شبکه ملی اطلاعات بر عهده وزارت ارتباطات است اما به طور کلی، این سازمان‌ها در شکل‌دهی به شبکه ملی اطلاعات دخیل هستند:
- کمیسیون تنظیم مقررات
- وزارت صمت
- معاونت عملی و فناوری ریاست جمهوری
- مرکز ملی فضای مجازی
- وزارت امور خارجه
- وزارت اطلاعات
- مرکز مدیریت راهبری افتا
- قوه قضائیه
- وزارت دفاع
- پشتیبانی نیروهای مسلح
اثرات
شبکه ملی اطلاعات سامانه‌ای است داخلی که ارتباطات کاربران در داخل کشور را ممکن می‌سازد. هدف حاکمیت این است که با توسعه این شبکه کاربران بتوانند با نیاز کمتر به شبکه جهانی اینترنت خدمات دریافت کنند. در کنار این، حاکمیت می‌تواند با احراز هویت کاربران و شنود محتوای مورد استفاده آنها ، وضعیت کاربران را تحت نظر داشته باشد. در عین حال، به محتوایی که در اختیار کاربر قرار می‌گیرد، نظارت کند. یکی دیگر از کارکردهای شبکه ملی اطلاعات، کاهش هزینه قطع اینترنت برای حکومت (در زمان اعتراضات و راهپیمایی‌هایی مثل آبان ۱۳۹۸ و فاجعه هواپیمای اوکراینی) است. با گسترش چنین شبکه‌ای حاکمیت عملا می‌تواند جهان و بخشی از افراد در داخل را در بی‌خبری نگه داشته و فعالان مدنی را سرکوب کند.
مخالفان
نهادهای مدنی و حقوق بشری- امضاکنندگان سایت کارزار و…
موافقان
محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات- عیسی زارع پور وزیر ارتباطات- اعضای شورای عالی فضای مجازی- رهبر ایران- مرکز ملی فضای مجازی- صدا و سیما- سازمان پدافند غیرعامل – رضا تقی پور نماینده مجلس، نصرالله پژمانفر نماینده مجلس (عمدتا نمایندگان مرتبط با طیف اصولگرا در مجلس) – روح‌الله مومن‌نسب- علی‌اکبر رائفی‌پور و…
منابع
- https://ito.gov.ir/fa/news/107550/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA
- https://dotic.ir/news/7761