موقعیت سراسری
در طول ماه نوامبر (۱۰ آبان تا ۱۰ آذر ۱۴۰۰) اعتراضهای متعددی در استان اصفهان به وقوع پیوست. در این اعتراضها تعداد زیادی از مزرعهداران و کارگران کشاورزی در بستر خشک شدهی زاینده رود تجمع کردند تا خشم خود را از كمبود مزمن آب در این استان و ناامیدی از مقامات دولتی ابراز کنند.
روز ۱۹ نوامبر/ ۲۸ آبان، با گسترش اعتراضات، گزارشهایی از اختلال در شبکه اینترنت استان اصفهان به گوش رسید، هرچند گفته میشد که این اختلالها موقتی است.
پس از شدت گرفتن درگیری میان معترضان و نیروهای امنیتی، روز ۲۶ نوامبر/۵ آذر این خبر تأیید شد که شبکه اینترنت موبایل در مناطق مرکزی اصفهان از دسترس خارج شده و در همین فاصله خدمات داخلی هم که بر روی شبکه ملی اطلاعات ارائه میشد قطع شدند، اما اینترنت ثابت همچنان متصل باقی ماند. طبق مشاهدات فیلتربان، سرعت اینترنت برحسب نزدیکی یا دوری از تظاهرکنندگان متغیر بود. کسانی که در نزدیکی محل اعتراضات در مرکز اصفهان بودند خبر دادند که پیامکهایی از قوه قضاییه دریافت کردهاند مبنی بر اینکه باید فورا محل را ترک کنند. طبق آمار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ، اکثر کاربران اصفهان برای اتصال به اینترنت از شبکه موبایل استفاده میکنند: ضریب نفوذ اینترنت همراه ۱۰۳.۷۸٪ است، اما همین ضریب برای پهنباند ثابت فقط ۱۷.۴۵٪ است.
خبرگزاری هرانا در ۲۷ نوامبر/۶ آذر گزارش داد که در اعتراضات اصفهان دستکم ۲۱۴ نفر دستگیر شدند که ۱۳ نفرشان کودک بودند. عدهای از بازداشتشدگان پس از ضبط شناسنامه و دادن ضمانت کتبی آزاد شدند اما حدود ۱۵۰ تن دیگر به زندانها و بازداشتگاههای مختلف فرستاده شدند. سازمان حقوق بشر ایران در گزارش خود از اعتراضات نوشت که دستکم ۳۰ نفر در اثر اصابت گلوله ساچمهای به چشمشان بستری شدند و سه معترض نیز به قتل رسیدند. به احتمال زیاد این رقمها با اطلاعات بیشتر افزایش خواهند یافت.
روز ۲۵ نوامبر/۴ آذر در شهر اهواز از استان خوزستان نیز اینترنت قطع شد. حوالی ساعت ده صبح به وقت محلی، شبکه موبایل ایرانسل آغاز به قطع و وصل شدن کرد. به زودی سایر شبکههای موبایل نیز دچار خاموشی شدند و به فاصلهی کوتاهی اینترنت تقریبا به طور کامل در شهر قطع شد. اما خدمات داخلی و وبسایتها و اپلیکیشنهای بومی بر روی شبکه ملی اطلاعات در دسترس بودند. کلیپ ویدیویی زیر یک کاربر محلی در اهواز را نشان میدهد که به فارسنیوز دسترسی دارد اما نمیتواند به سایت گوگل متصل شود. این حالت، مشابه وضعیتی است که در ژوئیه ۲۰۲۱ در اهواز اینترنت را دچار خاموشی کرد.
https://twitter.com/Ammir/status/1463887449768214529
این بار دوم در سال جاری است که استان خوزستان دچار خاموشی محلی اینترنت میشود. نخستین خاموشی پس از یک سلسله اعتراضات خیابانی به خاطر کمبود آب در ژوئیه ۲۰۲۱ / تیرماه ۱۴۰۰ عملی شد. مقامات دولتی با مسدود کردن اینترنت فقط در محلهای مشخصی که صحن اعتراضات بود موفق شدند معترضان را سرکوب کنند.
شرکت کنتیک که میزان دسترسی به اینترنت را رصد میکند پایین آمدن دسترسی به سیستم AS44244 متعلق به شرکت ایرانسل را مشاهده کرده است.
روز ۲۵ نوامبر/ ۴ آذر، فیلتربان موفق شد اختلالهای اینستاگرام و واتساپ را رصد کند. قطع ارتباط با اینستاگرام تا ۶ آذر ادامه یافت.
موارد قطع ارتباط با اینستاگرام
موارد قطع ارتباط با واتساپ
جزییات بیشتر در مورد این اختلالها را در زیر میخوانید.
خاموشیهای محلی
گرچه خاموشیهای عمدهی ماه نوامبر در شبکه موبایل شهرهای اصفهان و اهواز رخ داد، اما طبق نقشه دادههای تشخیص و تحلیل خاموشیهای اینترنت (آیودا)، در این استانها نیز به درجاتی از اختلالهای اینترنت بر میخوریم: مازندران، یزد، زنجان، خراسان رضوی، گلستان، اردبیل، آذربایجان غربی، و خوزستان.
خاموشیهای ارائهدهندگان خدمات
AS49100 – شرکت پیشگامان توسعه ارتباطات
این سیستم متعلق به یک شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنتی است و اختلال در آن بر کاربران البرز، لرستان، کرمان، اصفهان، سمنان، و تهران اثر گذاشت.
AS49100 – شرکت تراشه سبز تهران با مسئولیت محدود
این سیستم متعلق به یک شرکت ارائه دهندهی خدمات اینترنتی است. به نظر میرسد AS49100 تمامی شبکهی داخلی خودش را از دست داد زیرا وبسایت آن نیز در دسترس نبود و چنین برمیآمد که با مشکلات فنی دست به گریبان است. روشن نیست چه چیز باعث خاموشی شبکهی تراشه سبز تهران شد.
AS42337 – شرکت دادهپردازی رسپینا
این سیستم در خدمت یکی از بزرگترین ارائهدهندگان خدمات اینترنتی در ایران است. اختلالهای AS42337 در عمدتاً کاربران این استانها را تحت تاثیر قرار داد: مازندران، خراسان رضوی، خوزستان، قزوین، البرز، کرمان، و کرمانشاه.
AS41881 – گروه فنآوا
این یک شرکت محلی خدمات اینترنتی در تهران است. قطع شبکهی آن بر کاربران تهران تأثیر گذاشت.
AS57218 – شرکت رایتل
این شرکت سومین شبکه خدمات موبایل در ایران را در اختیار دارد. اختلال در سیستم AS57218 عمدتا کاربران تهران را درگیر کرد.
اضافه کنیم که طبق مشاهده فیلتربان، در شهر اهواز کلیهی ارتباطات موبایل، از جمله رایتل، قطع بود.
AS44244 – شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل
ایرانسل یک ارائه دهندهی موبایل در سطح کشوری است. ارتباط ایرانسل به طور کامل در شهرهای اهواز و اصفهان قطع بود، اما دادههای آیودا فقط اختلال در تهران را نشان میدهد.
AS39501 – شرکت پرورش دادهها
این سیستم متعلق به یک ارائهدهندهی خدمات اینترنتی است. اختلال در سیستم AS39501 عمدتاً کاربران قزوین و خراسان رضوی را درگیر کرد.