شهریور ۱۴۰۲ با اولین سالگرد درگذشت مهسا (ژینا) امینی و همچنین سالگرد جمعه خونین زاهدان همزمان بود؛ یک سالی که طی آن، زاهدان جمعهی هر هفته، قطعی اینترنت را تجربه کرد.
از آبان ۱۳۹۸ به این سو اینترنت در ایران دستکم ده بار – در واکنش به اعتراضات سراسری یا محلی – قطع شده است. در نمونههای قبل، بعد از پایان قطعی اینترنت، وضعیت ارتباطات به حالت قبل برمیگشت اتفاقی که این بار رخ نداد و تمام محدودیتها و سانسورها به قوت خود باقی ماندهاند.
ما در فیلتربان با توجه به این مشاهدات چنین نتیجه میگیریم که احتمالا با یک الگوی جدید قطعی اینترت مواجه هستیم.
در روز درگذشت مهسا امینی یعنی ۲۵ شهریور ماه هیچ اختلال اینترنتی در وبسایتهای پایش اینترنت آیودا و رادار ابرآروان قابل مشاهده نبود. با این وجود، براساس شواهدی که از یک مخاطب فیلتربان به دست ما رسیده، در طول شب ۲۵ شهریورماه در محدوده شهر قدس تهران اینترنت موبایل تقریبا به طور کامل قطع بوده است.
همچنین در این ماه، دولت برای اولینبار جدول اختلالهای اینترنت را منتشر کرد.
انتشار این جدول زمانبندی پس از آن رخ داد که کاربران در روزهای پیش از آن شاهد اختلالهای پیاپی اینترنت. در نیمه شب بودند. این در حالی است که مقامات وزارت ارتباطات این اختلالها را به برنامههای تعمیر و نگهداری شبکه مرتبط میدانستند اما عموم شهروندان چنین ادعایی را باور نداشتند.
سالگرد قطع یکساله اینترنت در زاهدان پس از جمعه خونین
دادههای آیودا نشان میدهد که در روز ۸ مهر ۱۴۰۲ ، در آستانهی سالگرد جمعه خونین زاهدان، استان سیستان و بلوچستان قطعی شدید نزدیک به قطعی کامل اینترنت را تجربه کرد.
اولین نشانهها اختلال اینترنت در صبحهای جمعه رخ میداده است. این زمان با سخنرانیهای عبدالحمید اسماعیلزهی، روحانی اهل سنت و رهبری معنوی جامعه مسلمانان اهل سنت ایران در مسجد جامع زاهدان مصادف است. مولوی عبدالحمید در این سخنرانیها حکومت را به باد انتقاد میگیرد.
شرکت ارتباطات زیرساخت، ارایهدهنده اصلی خدمات زیرساختی اینترنت در ایران به شرکتهای ISP (شرکت ارایهدهنده سرویس اینترنتی) در روز ۵ مهر اعلام کرد که طبق یک جدول زمانبندی، اینترنت در سراسر کشور مختل میشود.
این اطلاعیه یک روز پس از اختلالی بزرگ در سطح کشوری منتشر شد.
براساس این جدول زمانبندی، از تاریخ ۵ مهر ۱۴۰۲ به مدت یک هفته اینترنت در استانهای گلستان، اردبیل، مازندران، گیلان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، فارس، بوشهر، کرمان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و خراسان رضوی با احتمال قطعی روبروست.
شب ۵ مهرماه آیودا گزارش داد که اینترنت ایران به شدت مختل شده است. یک کارشناس فنی داخل کشور به فیلتربان گفت که این اختلال به دلیل به روزرسانی در مراکز داده تبریز بوده است.
روز بعد، وزارت ارتباطات ایران اعلام کرد که به روزرسانی زیرساخت در نیمه شب انجام شده است و هیچ کاربری چنین اختلالی را تجربه نکرده است.
در ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ اختلال دیگری رخ داد که در رادار کلودفلر، دادههای آیودا و رادار ابرآروان (در مراکز داده ایران هاست، مرکز مخابرات و افرانت) قابل مشاهده بود. به گفته محمد مظفری، مدیر بخش فنی شرکت ایرانسرور، این اختلال به دلیل تعمیرات سیستم برق دیتاسنتر زیرساخت که قبلا اطلاعرسانی شده بود، رخ داده است.
سونیتا سرابپور، روزنامهنگار حوزه فناوری در ایران، در توییتی اعلام کرد که بر اساس اطلاعیه شرکت ارتباطات زیرساخت، یک سری اصلاحات در زیرساخت اینترنت انجام خواهد شد. با این حال، فیلتربان نمی تواند به طور مستقل این ادعاها را تایید کند.