گزارش سیاستگذاری‌های اینترنت ـ دی و بهمن ۱۴۰۱
در هفته‌های گذشته شاهد بودیم که، قوه قضاییه نقش پررنگ‌تری در کنترل شهروندان و قانون‌گذاری علیه حق دسترسی کاربران به اینترنت ایفا کند. هرچند پیش‌تر هم شاهد طرح‌ها و برنامه‌های محدودکننده بسیاری بوده‌ایم اما شتاب در کنترل برخور‌های قضایی و سرعت بخشیدن به پیشرفت شبکه ملی اطلاعات (اینترنت ملی) نتیجه اعتراض‌های جنبش «زن، زندگی، آزادی» در چند ماه اخیر بوده است.
در همین زمینه، خبرگزاری ایسنا در ۱۴ دی ۱۴۰۱ خبر داد که، قوه قضاییه موظف شده با همکاری وزارت ارتباطات برای برخورد با فروشندگان، سازندگان و توزیع‌کنندگان فیلترشکن برخورد کند. در این برنامه جدید، وزارت ارتباطات باید فروشندگان را پیدا کرده، فیلترشکن‌هایشان را مسدود کرده و آنها را به قوه قضاییه بسپارد.
این افراد طبق ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی محاکمه خواهند شد که، برای تنبیه فروشندگان نرم‌افزارهایی «که برای ارتکاب جرائم رایانه‌ای به کار رود» نوشته شده است. این قانون مجازات بیشتری را برای کسانی که «حرفه» آنها ارتکاب این جرایم باشد،در نظر گرفته است.
در تحولی دیگر و همراستا با پر رنگ شدن نقض قوه قضاییه در برخورد با کاربران و تولید محتوا کننده‌های اینترنت، در ۲۸ دی ۱۴۰۱ و طی جلسه‌ای با حضور معاونان دادستانی کل کشور (شامل معاون حقوق عامه و پیشگیری از جرم دادستانی کل کشور، نماینده معاونت فضای مجازی دادستانی و مشاور دادستان کل کشور) و مدیران «ساترا» (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) برگزار شد، قرار شد که مشاور دادستان کل کشور در جلسات مجوزدهی «ساترا» شرکت کند.
ضمنا انتشار هر نوع محتوای صوت و تصویری در رسانه‌های مجازی منوط به دریافت مجوز از ساترا شد. به عبارت دیگر،ساترا که بخشی از صداوسیما (ارگان زیر نظر رهبر ایران) است، با همکاری قوه قضاییه درباره محتوایی که قرار است به دست شهروندان برسد، نظارت می‌کند.
همزمان با قوی شدن قوه‌قضاییه در فضای مجازی، وزارت ارتباطات نیز مشغول توسعه اینترنت طبقاتی، انجام آزمایش‌های مربوط به آن و همچنین توسعه شبکه ملی اطلاعات است.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در عین حال تلاش می‌کند که، آن‌چه در حال وقوع است را «ابزاری برای دور زدن تحریم»، «ایجاد دسترسی وسیع‌تر برای برنامه‌نویس‌ها» و «امکان جدید برای قشری خاص» معرفی کند، در حالی که تمام این ابزارها و سیاست‌ها در راستای توسعه یاینترنت طبقاتی است.
او در ۲۱ دی ۱۴۰۱ و در حاشیه جلسه دولت گفت: «اینترنت طبقاتی به این معنا که یک طبقه خاصی اینترنت پرسرعت داشته باشد، نداریم و همه مردم برای ما خاص هستند.»
در فاصله کوتاهی بعد از این اظهارات زارع‌پور، در حالی که او «اینترنت را مثل هوا» می‌دانست که «نمی‌توان آن را قطع کرد»، همزمان با برگزاری کنکور در ایران اینترنت در نقاط کشور قطع و مختل و قطع شد. آن‌هم در حالی که در برخی از این مناطق کنکور برگزار نمی‌شد. این موضوع که باعث ایجاد مشکلات و اختلال فعالیت‌های روزمره شهروندان شده بود.
استعفای ابوالحسن فیروزآبادی از دبیری شورای عالی فضای مجازی
ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی و رییس مرکز ملی فضای مجازی ۹ بهمن ۱۴۰۱ از دبیری شورا استعفا کرد. نامه استعفای او خطاب به ابراهیم رییسی رییس‌جمهور نوشته شده و او باید جانشین فیروزآبادی را معرفی کند.
وزیر ارتباطات: اینترنت گیمرها اینترنت طبقاتی نیست
وزیر ارتباطات ۲۱ دی ۱۴۰۱ در حاشیه جلسه هیات دولت گفت: «ارایه سرویس‌های بهتر و بدون قطعی که قرار است در اختیار گیمرها قرار بگیرد، اینترنت طبقاتی نیست. بلکه یک «امکان جدید برای قشر خاص» محسوب می‌شود. این سرویس ۲۷ دی ۱۴۰۱ رونمایی شد.
زارع‌پور: اینترنت برنامه‌نویسان، اینترنت طبقاتی نیست؛ یک سرویس ویژه است
وزیر ارتباطات ۱۴ دی ۱۴۰۱ در حاشیه جلسه هیات‌دولت گفت، اینترنت طبقاتی نداریم. بلکه قرار است یک سری دسترسی وسیع‌تر به برنامه‌نویس‌ها و فریلنسرها (به عنوان ابزاری برای دور زدن تحریم‌ها)ارایه شود.
دریافت مجوز پلتفرم‌های بومی از ساترا؛ حضور دادستانی در جلسات ساترا
دیجیاتو ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ خبری به نقل از روزنامه جام‌جم منتشر کرد که بنابر توافق بین ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) و دادستانی کل کشور، از این پس مشاور دادستانی کل کشور در جلسات ساترا شرکت می‌کند و همچنین، هیچ محتوایی نباید بدون مجوز ساترا از پلتفرم‌های بومی پخش شود.
خرید ترافیک پلتفرم‌های داخلی توسط وزارت ارتباطات
در جلسه شورای عالی فضای مجازی در روز ۲۰ دی ۱۴۰۱ وزارت ارتباطات موظف شد، حجم ترافیک تولید شده پلتفرم‌های را بخرد و آن را به اپراتورها بفروشد. این شرایط شامل پلتفرم‌های بخشی خصوصی (مثل پیام‌رسان‌های بومی) است که مکانیزمی برای فروش محتوای تولیدشده‌شان ندارند.
راه‌اندازی شورای مجازی استانی تا پایان سال
در جلسه شورای عالی فضای مجازی در روز ۲۰ دی ۱۴۰۱ مقرر شد، شورای استانی فضای مجازی تا پایان سال در تمام استان‌های ایران راه‌اندازی شوند. کار شوراهای مجازی استانی «نظارت بر اجرای کامل سیاست‌های شورای عالی فضای مجازی در سطح هر استان و هماهنگ‌سازی (از جهت راهبری و هم‌جهت‌سازی) آنها با یکدیگر است.
نهایی شدن پیش‌نویس «لایحه قانون حفاظت از داده‌های شخصی»
خبرگزاری ایسنا ۱۶ دی‌ماه ۱۴۰۱ گزارش داد که همزمان با جلسه ۲۶ کمیسیون راهبری اقتصاد دیجیتال، پیش‌نویس «لایحه قانون حمایت و حفاظت از داده های شخصی» بررسی و نهایی شد. این جلسه به ریاست عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در دفتر وزارت ارتباطات تشکیل شد.
عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت: تلاش برای بازگرداندن طرح صیانت به مجلس
علی‌اصغر عنابستانی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت یکم بهمن ۱۴۰۱ به روزنامه شرق اعلام کرد، گروه پشتیبان صیانت در مجلس به دنبال طرحی هستند تا بتوانند مجددا طرح صیانت را به جریان بیندازند.
شناسایی و مجازات افراد مرتبط با فیلترشکن؛ دستور کار جدید حاکمیت
خبرگزاری ایسنا ۱۴ دی‌ماه ۱۴۰۱ گزارش داد که، قوه قضاییه موظف شده با همکاری وزارت ارتباطات و سایر دستگاه‌های ذیربط، با فروشندگان فیلتر شکن‌ها برخورد قانونی کند. فروشندگان، سازندگان و توزیع‌کنندگان فیلترشکن براساس ماده۷۵۳ قانون مجازات اسلامی مجازات می‌شوند. در این قاعده، وزارت ارتباطات مسوول ردیابی و مسدود کردن فیلترشکن‌ها و شناسایی افراد مرتبط با آن است و قوه قضاییه مسئولیت مجازات را برعهده می‌گیرد.
قطع اینترنت در زمان کنکور مقطعی است
عیسی زارع پور۲۱ دی‌ماه ۱۴۰۱ در حاشیه جلسه هیات دولت گفت، در زمان کنکور با سازمان سنجش به توافق رسیده‌اند که اینترنت همراه در محدوده برگزاری کنکور با اطلاع ساکنین منطقه قطع شود.
سازمان سنجش پیش‌تر گفته بود برای جلوگیری از تقلب در کنکور، اینترنت کل کشور در زمان برگزاری آزمون قطع می شود.
تحریم اتحادیه اروپا علیه شرکت‌ها و اشخاص حوزه فناوری ایران
اتحادیه اروپا ۳ بهمن ۱۴۰۱ تعدادی فرد و نهاد ایرانی را به دلایل نقض حقوق بشر تحریم کرد. «راوین آکادمی»، شرکت «سامان گستر سحاب پرداز»، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی(رگولاتوری)، شرکت «رادیس ویرا تجارت» و شرکت «ایمن صنعت زمان فرا» از سازمان‌های تحریم شده هستند.
تصویب طرح مقابله با قمار مجازی
خبرگزاری ایسنا ۲ بهمن ۱۴۰۱ از تصویب سند پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی خبر داد. این سند توسط شورای عالی فضای مجازی در راستای اجرای سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات تصویب شده است.
ابراز امیدواری رییس زیرساخت: تبدیل ایران به هاب ترانزیت داده منطقه
امیرمحمد لاجوردی، رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ پستی در یک شبکه اجتماعی بومی منتشر و در آن ابزار امیدواری کرد که، ایران به «هاب ترانزیت داده در منطقه» تبدیل شود. به گزارش ایسنا، بنابر آمار لاجوردی، «طی ۱۸ ماه گذشته، میزان ترانزیت داده بین‌الملل از مسیر ایران از ۱.۳ ترابیت‌برثانیه به بیش از ۲.۹ ترابیت‌برثانیه رسید.»
زارع‌پور: احتمال رفع فیلتر کلاب‌هاوس جدی است
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات یکم بهمن ۱۴۰۱ در حاشیه مراسم رونمایی از ناوگان موتوری برقی شرکت ملی پست گفت احتمال رفع فیلتر کلاب‌هاوس در چند روز آینده جدی است. او البته تاکید کرد که، واتس‌آپ و اینستاگرام رفع فیلتر نمی‌شوند.
در فیلترینگ کلاب‌هاوس، نه کمیته رای داد، نه قاضی
همشهری‌آنلاین ۹ بهمن ۱۴۰۱ گزارش داد، حسین فلاح جوشقانی، رییس سابق سازمان تنظیم مقررات (رگولاتوری)در نشستی به نام تجربه نگاری تنظیم‌گری در ایران از سوی باشگاه تنظیم‌گران ایران گفت، این فیلترینگ بدون رای قاضی و نظر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه انجام شد. در این مورد قاضی یا کمیته فیلترینگ حکم نداده بودند و مساله‌ای به رگولاتوری نیز ابلاغ نشده بود.
رونمایی از سامانه آموزش اینترنتی «برپا»
معاون وزیر آموزش و پرورش ۹ بهمن ۱۴۰۱ از راه‌اندازی یک سامانه آموزشی اینترنتی جدید به نام برپا (مخفف عبارت برنامه پشتیبان آموزشی) خبر داد. به گزارش ایسنا، حمیدرضا خان‌محمدی درباره این سامانه گفته: «در قالب سامانه برپا می‌خواهیم ظرفیت‌ها و نیازهای آموزشی را به یکدیگر متصل و این ظرفیت‌های جهادی را توسعه دهیم.»
اتصال پیام‌رسان بانکی روسیه و ایران، مذاکره برای ایجاد رمزارز
سایت راه‌پرداخت ۹ بهمن ۱۴۰۱ در دو گزارش از برنامه‌های روسیه و ایران برای مقابله با تحریم خبر داد. مذاکره برای راه‌اندازی یک رمز ارز مشترک برای انجام فرایندهای مالی دو طرفه یکی از این همکاری هاست.
همچنین سامانه‌های پیام‌رسان بانکی ملی ایران و روسیه به یکدیگر متصل شدند. سامانه سپام (معادل سوییفت بین‌المللی برای بانک‌های ایران و روسیه) به همه بانک‌های عضو سامانه پیام‌رسان‌های ملی ایران اجازه می‌دهد با همه بانک‌های کشور روسیه تبادل پیام‌های بانکی روسیه داشته باشند.
ورود ایرانسل و اسنپ به بورس؛ تا پایان سال خورشیدی
سایت پیوست ۲۲ دی ۱۴۰۱ گزارش داد، اسنپ و ایرانسل تا پایان سال خورشیدی به بورس می‌آیند.
وضعیت ارتباطات ایران در بودجه ۱۴۰۲
۱- براساس تبصره ۶ لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، تا پایان سال ۱۴۰۱ کسب و کارهای حقیقی فعال در سکوهای داخلی مورد تایید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که فاقد پرونده مالیاتی هستند به صورت پلکانی تا سقف مقرر مشمول مالیات با نرخ صفر می‌شوند. در عین حال قرار است از کسب‌وکارهای قرار گرفته روی پلتفرم‌های خارجی مالیات گرفته شود.
۲– دولت با پیشنهاد بودجه ۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومانی برای توسعه شبکه ملی اطلاعات، خواستار ایجاد صندوقی تحت عنوان «صندوق توسعه شبکه ملی اطلاعات» برای شتاب‌بخشی به توسعه این شبکه شده است
۳- بودجه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۴۰۲ با رشد حدود ۱۱درصدی به ۱۵ هزار و ۶۱۱ میلیارد تومان رسید.
۴- بخش ویژه بودجه برای بهبود امنیت سایبری ایران
۵- دولت درخواست کرده که تعرفه واردات موبایل بالای ۶۰۰ دلار، از ۱۲ به ۱۵ درصد افزایش یابد.
هک وب‌سایت شارلی‌ابدو «به احتمال زیاد» کار ایران است
سردبیر مجله شارلی‌ابدو در سرمقاله جدیدش گفت که، در طی هفته اخیر سایت این مجله برای مدتی هک شده بود. نویسنده سرمقاله می‌گوید که تحقیقات در این مورد در حال انجام است اما احتمال بالایی وجود دارد که این هک کار ایران باشد.
راه‌اندازی سایت ۵G در ایران
عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات ۱۸ دی ۱۴۰۱ گفت، شبکه ملی اطلاعات ۶۰ درصد پیشرفت کرده و تا دهه فجر ۱۴۰۱ (۱۲ تا ۲۲ بهمن) ۴۰۰ سایت اینترنت ۵G در ایران راه‌اندازی می‌شود.
تدارک برای مقدمات اجرای «منظومه ماهواره‌ای»
حسن سالاریه، رییس سازمان فضایی ایران ۱۲ دی‌ماه گفت: اولین پروژه منظومه ماهواره‌ای ایران – که قرار است خدمات مرتبط با اینترنت اشیا ارایه کند- به نام قاسم سلیمانی نامگذاری می‌شود. او گفت فعلا در حال تدارک برای مقدمات اجرای این پروژه هستند.