اینترنت ایران در ماه گذشته میلادی (فاصله ۱۱ خرداد تا ۹ تیر ۱۴۰۲) در حالی شرایط نابسامانی را تجربه کرد که از سویی عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات مدعی بالا رفتن کیفیت اینترنت ایران بود و از طرف دیگر، ابراهیم رییسی، رییسجمهوری کمیتهای را مامور بررسی دلیل «کندی اینترنت» کرد.
با وجود الگوی مشخص قطعی در برخی مناطق ایران و قطعی اینترنت تلفن همراه (نزدیک به قطعی کامل) در روز تولد کیان پیرفلک – کودک کشته شده در جریان اعتراضات ایران، دولت هیچ واکنشی به این موضوع نشان نداده است. تا زمان نوشته شدن این گزارش، کمیته مسوول بررسی کندی اینترنت نیز هیچ گزارش یا برنامهای ارایه نداده است.
الگوی قطعی در شهرهای ایران
بررسی ما در فیلتربان نشان میدهد که شرایط دسترسی به شبکه در ایران همچنان با اختلالهای زیادی روبروست و در برخی مناطق این قطع دسترسی الگوی مشخصی را دنبال میکند. به جز این، فیلتربان به شواهدی از قطعی دست پیدا کرده که در سایتهای بررسیکننده وضعیت اینترنت اثری از آن نیست.
بررسیهای میدانی فیلتربان از داخل ایران نشان میدهد که در روز ۲۰ خرداد ۱۴۰۲ ، در سالروز تولد کیان پیرفلک – کودکی که توسط نیروهای جمهوری اسلامی در جریان اعتراضات کشته شد – دسترسی به اینترنت همراه در شمال خوزستان و شهر ایذه با اختلال نزدیک به قطعی مواجه بوده است.
در فاصله ۱۱ خرداد تا ۹ تیر ۱۴۰۲ ، اینترنت استان البرز از یک الگوی مشخص در قطعی پیروی میکرد.
دادههای آیودا نشان میدهد که، اینترنت استان البرز هر روز حدود ساعت ۱۲ نیمهشب به وقت گرینویچ (حدود ۴:۳۰ بامداد به وقت محلی) اختلال بسیار شدیدی را تجربه میکند.
مقامات محلی درباره این اختلالها توضیحی ارایه ندادهاند و برخلاف بسیاری از اختلالهای اینترنتی که همزمان با رخ دادن واکنشهای اعتراضی در یک منطقه اتفاق میافتد، در زمان ارایه این الگوی اختلال هیچ اعتراضی در استان البرز در جریان نبوده است.
قطعی اینترنت در جمعههای سیستان و بلوچستان نیز طبق روال ماههای گذشته ادامه داشته است؛ روالی که بعد از جمعه خونین زاهدان – رخدادی اعتراضی که بعد از جنبش «زن، زندگی، آزادی» در ایران آغاز شد و به جز چند استثنا، در روزهای جمعه چند ماه اخیر این قطعی وجود داشته است.
در فاصله ۱۱ خرداد تا ۹ تیرماه نیز همین الگوی قطعی در زاهدان تکرار شده و این استان همچنان در روزهای جمعه با اختلال شدید ارتباطات مواجه است.
در نگاهی دقیقتر به قطعی زاهدان در فاصله ۱۱ خرداد تا ۹ تیر ۱۴۰۲ ، سایت آیودا نشان میدهد که در روزهای جمعه ۱۹ خرداد از ساعت ۹ صبح به وقت گرینویچ ، روز ۲ تیر ساعت ۹ صبح به وقت گرینویچ و جمعه ۹ تیر، ساعت ۷:۳۰ صبح به وقت گرینویچ اختلال نزدیک به قطعی کامل در دسترسی سیستان و بلوچستان به اینترنت رخ داده است. به جز روز ۵ تیر ۱۴۰۲، الگوی یکسانی در مورد ساعت قطعی نیز وجود دارد.
مقامات کشوری هنوز درباره این قطعیها اظهارنظری نداشتهاند.
در روز ۸ تیر ۱۴۰۲ رادار ابرآروان اختلال شدیدی را در ارتباطات دیتاسنترهای ایران نشان داد.
این اختلال با شدت کمتر در رادار ابرآروان از حدود یک هفته قبل نیز وجود داشته اما در روز هشتم تیرماه این اختلالها در همه دیتاسنترهای همراه اول در تهران، مشهد و شیراز، دیتاسنتر مبیننت، پارسانلاین، شاتل و «صفر و یک» تهران وجود داشته است.
اختلال دسترسی به سرویسهای گوگل در ایران
بررسیهای فیلتربان نشان میدهد که، در روز هشتم تیرماه سرویسهای گوگل نیز اختلال داشتهاند و برخی منابع از داخل ایران، این مشکل را به زیرساخت مرتبط میدانند.
این اختلال همزمان با برگزاری نمایشگاه الکامپ ۱۴۰۲ (نمایشگاه الکترونیک، کامپیوتر و تجارت الکترونیک) در تهران رخ داد و وزیر ارتباطات بدون اشاره به جزییات این موضوع گفت، شرایط اینترنت رو به بهبود است.
محمدجعفرپور، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت مقصر این اختلال را شرکت گوگل دانست و گفت، هرچند این محدودیت به تدریج در حال افزایش است اما شرکت زیرساخت تلاش میکند این محدودیتها را برطرف کند.
او درباره جزییات این اختلال توضیح بیشتری ارائه نداد. تا زمان نوشته شدن این گزارش نیز خبر دیگری، درباره رفع اختلال سرویسهای گوگل برای ایرانیان منتشر نشده است.
شبکه راهآهن سراسری ایران در بازه ۲۱ تا ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ با اختلال نزدیک به قطعی کامل مواجه شد اما مسئولان راهآهن ایران واکنشی به آن نداشتند. براساس دادههای آیودا، اینترنت در روز ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ در AS205490 که به عنوان شبکه تجاری و با نام راهآهن سراسری جمهوری اسلامی ثبت شده، مختل شده است.
اختلالهای قابل توجه
در روز ۲۴ خرداد ۱۴۰۲ سیزده استان ایران اختلال شدید اینترنت را تجربه کردند.
در روز ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ هفده استان ایران اختلال شدید اینترنت را تجربه کردند.
در روز ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ چهار استان ایران اختلال شدید اینترنت را تجربه کردند.
در روز دوم تیر ۱۴۰۲ ده استان ایران با اختلال شدید اینترنت مواجه بودهاند.
اینترنت استان همدان در روز ۵ تیر برای دو ساعت با اختلال شدید همراه بوده است. در همین روز ۱۴ استان ایران با اختلال شدید اینترنت مواجه بودهاند.