این اظهار نظر‌ها که دارای سابقه است اما با به نظر می‌رسد موج جدید چنین اظهار نظر‌های به دلیل گزارش اخیر شرکت ارتباطات زیرساخت است که می‌گوید، در فاصله ۲۱ ماه منتهی به تابستان ۱۴۰۳ بیش از ۴۳۰ هزار حمله دی‌داس را تجربه کرده که ۶۵ درصد این حلمه‌ها از طریق دستگاه‌های آلوده یا Bot Pool صورت گرفته است.
از طرف دیگر، ظهارات ستار هاشمی وزیر ارتباطات نیز دلیل دیگری برای افزایش حمله‌ها به فیلترشکن‌ها شده است. به گفته سیدجواد حسینی‌کیا، نائب رئیس کمیسیون صنایع مجلس او در جلساتی که با مجلس برای دفاع از برنامه خود داشته وضعیت فیلترشکن‌ها را غیرقابل دفاع دانسته و گفته: «به دلیل استفاده از فیلترشکن‌ها حملات سایبری تشدید شده است.»
با توجه به اینکه بر اساس ماده شش از مصوبه «بررسی راهکارهای افزایش میزان سهم ترافیک داخلی و مقابله با پالایش‌شکن‌ها» شورای عالی فضای مجازی «استفاده از ابزارهای پالایش‌شکن ممنوع است، مگر در مواردی که مجوز قانونی دارند.» به نظر می‌رسد مقامات ایرانی خود را برای برخورد جدی با فیلترشکن‌ها آماده می‌کنند.
به موارد بالا باید اظهارنظر محمدامین آقامیری، رییس مرکز ملی فضای مجازی را نیز اضافه کنیم که با توجه به همین مصوبه شورای عالی فضای مجازی دو راهکار برای کاهش استفاده از فیلترشکن‌ها را مطرح کرده بود که شاید بتوان هر دو را در عمل یک راهکار دانست.
او معتقد است که یا باید شرکت‌های خصوصی در مذاکره با پلتفرم‌های فیلتر شده، محتوای فیلتر شده را با واسطه به مردم ارایه کنند و یا شرکت‌ها با ایجاد یک ابزار میانی بین کاربر و محتوای فیلتر شده، محتوای مورد تایید حکومت را به دست کاربر برسانند.
با وجود آنکه آقامیری نمونه‌ای از این روش را ارائه نکرده است اما فیلتربان در تاریخ ۱۷ فروردین ۱۴۰۳ در گزارشی تحت عنوان «فیلترینگ «نسل جدید»؛ فیشینگ با قالب‌های حکمرانی‌پذیر» از یک نمونه از این طرح‌ها پرده برداری کرد.
در این روش که به آنچه که آقامیری توصیف کرده است بسیار شبیه است، یک نسخه جعلی و کپی از سرویس یا سایت غیرایرانی است که به وسیله یک واسطه درخواست‌های کاربر را دریافت، بررسی و در صورت لزوم سانسور، سپس به سرویس اصلی ارسال می‌کنند و پاسخ را نیز پس از دریافت و سانسور به کاربر ارایه می‌کنند.
سیاستگذاری
خیز دولت جدید برای تقویت حکمرانی بر اینترنت مطلوب رهبر
سیاست اصلی جمهوری اسلامی بر حکمرانی بر فضای مجازی و احاطه بر محتوا و رفتار کاربران است؛ کلیدواژه‌ای که رهبر ایران روز یکم شهریور آن را تحت کلیدواژه «حکمرانی بر فضای مجازی» به هیات‌دولت اعلام کرد و یک روز بعد، مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور به وزرا دستور داد به تذکرات رهبر در خصوص مدیریت فضای مجازی توجه ویژه داشته باشند.
هماهنگی قوه مجریه با رهبر و شورای عالی فضای مجازی – شورایی که مستقیما زیر نظر رهبر اداره می‌شود- سرعت تصویب و اجرای قوانین برای ایجاد محدودیت در اینترنت را بالا می‌برد.
در طول همین ماه، زیرساخت‌های قانونی مدیریت فضای مجازی طبق نظر رهبر هم چیده شده است:
۱- ستار هاشمی که یکم شهریور وزارت ارتباطات را تحویل گرفت، خودش را ملزم به اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی می‌داند که تحت نظارت رهبر است.
۲- رضا تقی‌پور، به نمایندگی از مجلس در شورای اجرایی فناوری اطلاعات انتخاب شد. این شورا تنها شورای موازی با شورای عالی فضای مجازی است که در سال ۹۵ تعطیل نشد و هدفش، تولید برنامه اجرایی حوزه فناوری اطلاعات منطبق با سیاست‌های کلی نظام و مصوبات شورای عالی فضای مجازی است.
۳- شورای عالی فضای مجازی، تحت نظارت رهبر قوانین را مصوب و ابلاغ می‌کند.
گزارش‌های فصلی؛ بررسی نتیجه سیاست‌گذاری‌های محدودکننده بر رفتار کاربران
گزارش‌های شرکت ارتباطات زیرساخت و سازمان تنظیم مقررات درباره رفتار کاربران و وضعیت شبکه که در این ماه منتشر شد، نشان‌دهنده تاثیر سیاست‌گذاری‌های محدود کننده دیجیتال بر وضعیت کاربران ایران است.
- بررسی صورت‌های مالی شرکت ارتباطات زیرساخت در سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که ۷۰ درصد درآمد این شرکت از اپراتورهای تلفن همراه است و همچنین درآمدهای این شرکت از فروش ترافیک ۲۷ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد داشته است. براساس گزارش سوم انجمن تجارت الکترونیک، بعد از جنبش مهسا امینی در شهریور ۱۴۰۱ ، به دلیل افزایش اختلال‌ها در اینترنت و قطعی مداوم فیلترشکن‌ها مصرف ترافیک خارجی افزایش داشته است. این افزایش درآمد نیز ناشی از افزایش اختلال و ایجاد محدودیت برای کاربران است.
- شرکت ارتباطات زیرساخت در گزارشی که درباره حملات DDoS منتشر کرده، می‌گوید، ایران در فاصله ۲۱ ماه منتهی به تابستان ۱۴۰۳ بیش از ۴۳۰ هزار حمله دی‌داس را تجربه کرده که ۶۵درصد آن از طریق دستگاه‌های آلوده یا Bot Pool صورت گرفته است. سیاست جمهوری اسلامی مبنی بر افزایش اختلال اینترنتی و فیلترینگ به خصوص بعد از جنبش «زن، زندگی، آزادی» موجب همه‌گیری بیشتر استفاده از فیلترشکن شده و فیلتر شدن منابع قابل‌اعتماد مثل گوگل‌پلی موجب نصب بدافزار به نام فیلترشکن شده که شبکه ارتباطی ایران را در مقابل حملات سایبری از جمله دی‌داس مستعد می‌کند.
- سیاست جمهوری اسلامی برای افزایش سرعت دسترسی کاربران گسترش شبکه فیبر نوری است که در دوران وزارت عیسی زارع‌پور نیز دنبال شده است. فارغ از اینکه این سیاست به افزایش سرعت اینترانت داخلی منجر می‌شود و تاثیری بر رفع اختلال‌های ناشی از زیرساخت و فیلترینگ ندارد، آمار وزارت ارتباطات، میزان پوشش فیبر نوری را نشان می‌دهد نه تعداد مشترکان.
- گزارش زمستان ۱۴۰۲ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی که اواخر مردادماه منتشر شد، نشان می‌دهد که تعداد مشترکان فیبر نوری تنها ۳۴۰ هزار مشترک است در حالی که عیسی زارع پور در اردیبهشت ۱۴۰۳ مدعی پوشش ۷ و نیم میلیون نفری فیبر نوری در ایران شده بود. سومین گزارش انجمن تجارت الکترونیک که در تیر ۱۴۰۳ منتشر شد، تعداد کم مشترکان در مقایسه با سطح پوشش شبکه را از دلایل بهبود نیافتن وضعیت شبکه عنوان کرده بود.
سیاست فیلترینگ و افزایش اختلال‌های اینترنتی که در گزارش‌های شبکه فیلتربان و گزارش‌های سه‌گانه انجمن تجارت الکترونیک آنها را تایید می‌کند، باعث فشار اقتصادی مضاعف بر کاربران برای دسترسی به اینترنت آزاد شده و بر فضای کار ایران هم تاثیر گذاشته است. آخرین گزارش فضاهای کار اشتراکی که ۲۹ مرداد ۱۴۰۳ منتشر شد، می‌گوید ۶۵ درصد کاربران فعال در فضاهای کار اشتراکی تا ۴۰۰ هزار تومان در ماه برای فیلترشکن هزینه می‌کنند.
دسترسی به شبکه
شبکه ارتباطی ایران در روز ششم شهریور ماه به طور کلی مختل شد. بنا به گزارش‌های رسیده به فیلتربان از حدود ساعت ۱۳ و ۳۰ دقیقه به وقت محلی ارتباط با فیلترشکن‌ها برای کاربران در اپراتورهای همراه اول و ایرانسل بسیار دشوار شده بود.
آماری که بخش فنی فیلترشکن لنترن در اختیار فیلتربان گذاشته نیز نشان‌دهنده افت شدید ترافیک کاربران این فیلترشکن در همان زمان بوده است.
همچنین، بر اساس داده‌های کلودفلر، ترافیک پروتکل HTTP که برای وب‌گردی مورد استفاده است و ارتباط با DNS در همین زمان مختل شده بود. ضمنا ترافیک ایرانسل و همراه اول، دو اپراتور اصلی همراه در ایران به شدت افت کرده بود.
ستار هاشمی، وزیر ارتباطات ایران در توییتر این اختلال را تایید کرد و آن را به دلیل اختلال در مسیرهای ورودی اصلی اینترنت به ایران در گرجستان دانسته و گفت، به جز ایران،اینترنت ارمنستان و عراق نیز از این اختلال متاثر هستند.
بررسی‌های بیشتر رادار کلودفلر نشان می‌دهد که، آی‌پی‌های اعلام شده شده در فضای ارتباطی ارمنستان و گرجستان در همین بازه زمانی اختلال داشته که نشان‌دهنده اختلال شدید نزدیک به قطعی در این کشورهاست.
در روز ۲۳ مرداد دیتاسنتر شهریار متعلق به ابرآروان – احتمالا به دلیل قطعی برق- دچار اختلال شد. آروان کلاد سهم ۵۹ درصدی در بازار خدمات ابری ایران را در اختیار دارد و اختلال در خدمات این شرکت بر کاربران تاثیر بزرگی می‌گذارد. اختلال در دیتاسنترها به دلیل قطعی برق از ماه گذشته وجود داشته و امیر لاجوردی، رییس سازمان تنظیم مقررات قطعی‌ها و تاثیر آن بر کاربران اینترنت ثابت و همراه را تایید کرده است.
دیتاسنتر ایرانسل در رادار ابرآروان و رادار کلودفلر در طی یک ماه گذشته در بیشتر روزها دچار اختلال بوده است. بررسی‌های میدانی فیلتربان از داخل ایران نشان می‌دهد که دست‌کم از روز یکم شهریور اختلال‌ها روی پروتکل‌های شبکه باعث شده تا کاربران این اپراتور برای اتصال به فیلترشکن Open VPN مشکل داشته باشند.
بنا به گزارش سازمان تنظیم مقررات در زمستان ۱۴۰۲ ، ایرانسل ۴۲ درصد از سهم کل بازار اینترنت همراه ایران را در اختیار دارد و مشترکان اینترنت موبایل نسبت به ثابت نیز در زمستان ۱۴۰۲ نسبت به اینترنت ثابت افزایش داشته است. به همین دلیل می‌توان گفت اختلال ایرانسل بر دسترسی تقریبا نیمی از مخاطبان اینترنت در ایران تاثیر دارد.
