از اواسط تیر تا اواسط مهرماه چه گذشت؟
مثل تمام وجوه دیگر زندگی ایرانیان، گزارش سه ماهه‌ی ما در مورد عملکرد پلیس فتا و قوه‌ی قضاییه نیز تحت تاثیر اتفاقات پس از مرگ مهسا امینی و جنبش برآمده از آن یعنی زن، زندگی و آزادی قرار دارد. جنبشی مترقی که مساله زنان و به خصوص حجاب اجباری را به صدر مطالبات عمومی چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی بدل کرد. بر پایه‌ی طبیعت هر جنبش این‌زمانی، بخش قابل توجهی از وقایع مرتبط با این جنبش در فضای مجازی روی داده است و به همین سبب سرکوب فراگیری را هم از طرف حکومت در این فضا متحمل شده است. برخورد با سلبریتی‌های حامی این قیام از دیگر خبرهای این دوره بود که در کنار حمله‌ی همه جانبه‌ی حکومت به فضای مجازی به بهانه اعتراضات و محدودیت بیش از پیش آن، در این گزارش به آن پرداخته‌ایم. برخورد با متهمین به اتهام موهوم «قلدری مجازی»، بازداشت به خاطر گرداندن صفحات دوست‌یابی، تبلیغ قمار، انتشار تصاویر غیراخلاقی، تشویش اذهان عمومی به علت انتشار متن انتقادی و انتشار تصاویر مدلینگ از دیگر خبرهای پر تکرار این دوره به حساب می‌آیند.
اسم رمز: حجاب اجباری
با وجود آن که فشار اقتصادی جامعه ایران را در موقعیتی قرار داده که از هر پنج نفر یکی بدون برطرف شدن نیازهای اولیه و در فقر مطلق به سر می‌برد و با وجود بیم و امیدهای مربوط به دور و نزدیک شدن به توافق برجام که تاثیری روزمره بر قیمت ارزهای خارجی و در نتیجه معیشت مردم گذاشته است، پررنگ‌ترین موضوع فضای مجازی در تابستانی که گذشت، بحث «حجاب اجباری» بود. زخمی کهنه بر پیکر نیمی از جامعه‌ی ایران، که سرانجام در روزهای پایانی شهریور و با مرگ دلخراش مهسا امینی سرباز کرد و موجی از خشم و خروش در مقابل تبعیض و ستم سیستماتیک علیه زنان، سراسر ایران را فرا گرفت.
مهسا امینی، دختر جوانی اهل سقز در استان کردستان بود که در سفری به تهران و حین دریافت تذکر حجاب توسط گشت ارشاد مورد ضرب و شتم قرار گرفت و در مقر پلیس امنیت اخلاقی به کما فرو رفت و چند روز بعد جان سپرد و اعتراضات به مرگ جانگداز او به بیش از پنجاه شهر مختلف در ایران کشیده شد.
اما پیش از رسیدن به این نقطه و در سه ماهه‌ی سوم میلادی، موضوع حجاب به کرات مورد توجه عمومی قرار گرفت. در دنیای واقعی بارها شاهد مقاومت مردم در مقابل گشت ارشاد بودیم که تصاویر آن در فضای مجازی فراگیر می شد و در همین فضا سرکوب و تهدید منتقدان به حجاب اجباری توسط پلیس فتا و قوه‌ی قضایی، آنچنان که در ادامه می‌خوانیم، بارها خبرساز شد؛
هفدهم تیر ماه بود که دادستان عمومی و انقلاب تهران از صدور کیفرخواست پرونده فائزه هاشمی به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام و توهین به مقدسات خبر داد. این کیفر خواست در پی مناظره‌ی زنده‌ی او با صادق زیبا کلام بر بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام صادر شد. فائزه هاشمی در این لایو اینستاگرامی با حمله به حجاب اجباری، حرکت زنان و دخترانی که بدون حجاب در فضاهای عمومی تردد می‌کنند را ارزشمند دانست و آنها را شیرزن نامید. او با گلایه از برخورد نیروهای نظامی با معترضین گفته بود: «ما دیگر نمی‌توانیم به اسرائیل اعتراض کنیم چون پرونده ما طوری شده که دیگران باید به ما اعتراض کنند»
در همین روزها بود که کمپین «#حجاب_بی_حجاب» در روز حکومتی «حجاب و عفاف»، در فضای مجازی فراگیر شد. کمپینی که در آن کاربران از تجربیات تردد بدون حجاب خود در سطح شهر می‌گفتند. نازنین زندیه دانشجوی ۲۱ ساله نقاشی در روز ۳۱ تیرماه به دلیل مخالفت با حجاب اجباری و مشارکت در همین کمپین در توییتر بود که بازداشت شد.
ماجرای سپیده رشنو؛ شروع غیر رسمی اعتراضات
اما رویدادی که بسیاری خشم ناشی از آن را شروع اعتراضاتی می‌دانند که با مرگ مهسا امینی متبلور شد، بازداشت و اعترافات اجباری سپیده رشنو بود؛ روز ۲۵ تیرماه ویدیویی از درگیری دو زن در اتوبوس شرکت واحد بر سر مساله حجاب اجباری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. در این ویدئو یک شهروند با پوشش چادر به شهروند بدون حجابی تذکر میدهد که این مساله به درگیری این دو و بیرون راندن فرد تذکر دهنده از اتوبوس به کمک دیگر مسافرین می‌انجامد. این ویدیو که میلیون‌ها بار در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شد به دستگیری فوری سپیده رشنو در روز ۲۶ تیرماه انجامید. ۲۹ مرداد بود که رئیس شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران اعلام کرد کیفرخواست صادره به سپیده رشنو ابلاغ و متهم از مفاد پرونده که «فعالیت تبلیغی علیه نظام و تشویق به فساد و فحشا» بوده، آگاه شده است.خبرگزاری قوه قضائیه اتهامات او را در شرایطی عنوان کرد که سپیده رشنو پیش از آن در صداوسیمای ایران علیه خود اعتراف کرده بود. سپیده رشنو در روز ۸ شهریور و پس از حدود ۴۰ روز بازداشت، با تودیع وثیقه ۸۰۰ میلیون تومانی آزاد شد.
در روز هفتم مرداد احمد عابدینی، مدرس حوزه علمیه قم، از سوی مراجع قضایی به منع موقت فعالیت در فضای مجازی محکوم شد. این حکم در پی اظهار نظرات اخیر آقای عابدینی در فضای مجازی مبنی بر انتقاد از برخی مسائل حول محور «حجاب اجباری» برای وی صادر شده است. او در سخنانی گفته بود که فرقی میان حجاب اجباری و کشف حجاب رضاخانی وجود ندارد و هردوی این اعمال منجر به نتیجه معکوس شده‌اند. او همچنین تصریح کرده بود که بر اساس تحقیقات و آگاهی او از اسلام، «حجاب آنقدرها هم در دین مهم نیست».
در روز پانزده شهریور پلیس فتا پس از احضار تعدادی از فعالان حوزه زنان با دنبال کننده زیاد در اینستاگرام که در پست هایشان حجاب اجباری ندارند، از تعدادی تعهد گرفته و صفحات برخی دیگر که حاضر به تعهد برای رعایت حجاب نشدند را بسته و یا با انتشار آیاتی از قرآن درباره «عذاب دنیوی و اخروی برای اشاعه دهندگان فحشا و منکرات» در صفحه آنها دست برده است. طرح گشت‌زنی در فضای مجازی برای مبارزه با ناامنی اخلاقی و بی حجابی از ۱۴۰۰ بود که آغاز شد. بر اساس این طرح نیروی انتظامی و پلیس فتا، کشف حجاب را زیرمجموعه ناهنجاری دسته بندی و آن را تخلف محسوب کردند.
بخشش لازم نیست، ممنوعش کنید!
در روز اول مهر، حجت‌الاسلام سیدنژاد دبیر ستاد راهبری عفاف و حجاب حوزه‌های علمیه از مسئولان تلویزیون و سینمای ایران خواست که هنرمندان و ورزشکارانی که با معترضین همراه بوده‌اند و یا کشف حجاب کردند را ممنوع التصویر کند. اشاره او به کشف حجاب تعداد کثیری از هنرمندان زن سینمای ایران بود که در همراهی با معترضین، عکسی بدون حجاب از خود در فضای مجازی منتشر کردند. برای سینمای ایران که زن را حتی در حمام با حجاب کامل به تصویر میکشد این به تمامی یک کنش سیاسی و عبور از خط قرمزهای نظام به شمار می‌رود. از جمله این هنرمندان کتایون ریاحی بازیگر با سابقه سینما بود که تجربه بازی در سریال‌های مذهبی تلویزیون از جمله حضرت یوسف را در کارنامه خود داشته است. او با کشف حجاب طی پستی در صفحه اینستاگرام، ضمن حمایت از اعتراضات سراسری اعلام کرد که همیشه بی‌حجاب بوده و نمی‌خواهد با پوشیدن حجاب اجباری بیش از این به خود و مخاطبانش دروغ بگوید.
حجت‌الاسلام سیدنژاد در ادامه با بیان اینکه این سلبریتی‌ها «نه تنها در مسئله کشف حجاب بلکه در مرگ قربانی‌های این چند روز، سوزاندن قرآن، هتک حرمت به نیروی انتظامی و شهادت آنان و برداشتن حجاب از سر زن مسلمان شریک جرمند» اتهامات سنگینی را متوجه افراد مشهور همراه با اعتراضات کرد و خواستار محاکمه آنها به این اتهامات شد. اتهاماتی که در قانون مجازات اسلامی هم عرض محاربه شناخته شده و در بسیاری از موارد با حکم اعدام همراه است.
در عکس العمل مستقیم دیگری به کشف حجاب هنرمندان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه «چتر دولت و نظام همه اهالی فرهنگ و هنر را در بر میگیرد مگر کسانی که خودشان مصر هستند که زیر این چتر نباشند»، تلویحا به این اشاره کرد که کسانی که با کشف حجاب، از قوانین جمهوری اسلامی پیروی نمی‌کنند، لاجرم مجوز فعالیت آنها توسط این وزارت صادر نخواهد شد.
صبحانه‌ی معمولی در جوادیه
چند روز بعد در هشتم مهرماه، دنیا راد، منشی صحنه‌ی سینما، که در حساب توییتر شخصی‌اش عکسی بدون حجاب هنگام صرف صبحانه در یک قهوه‌خانه در محل جوادیه‌ی تهران منتشر کرده بود، بازداشت شد. خواهر دنیا راد در حساب توئیتری خود نوشته: «روز چهارشنبه و پس از انتشار عکس، نهادهای امنیتی با خواهرم تماس گرفتند و او را برای ادای پاره‌ای توضیحات احضار کردند». دنیا راد پس از مراجعه به محل تعیین شده دستگیر و به بند امنیتی ۲۰۹ زندان اوین منتقل می‌شود.
خشم حکومت از همراهی سلبریتی‌ها با معترضین
شاید یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های اعتراضات اخیر در ایران همراهی گسترده و بدون لکنت افراد مشهوری از میان هنرمندان و ورزشکاران با معترضین بود. این همراهی که در گذشته محدود به عده‌ای و در حد اقدام خیرانه و مواضع کم هزینه و کلی چون «اعدام نکنید» بود، از آستانه تحمل نظام فراتر رفت و با عکس العمل فوری و شدید حکومت مواجه شد.
حکومت ایران کوشید تا با فشار و ایراد اتهامات سنگینی چون دعوت به اغتشاش، اجتماع و تبانی، مشارکت در قرآن سوزی و مشارکت در قتل نیروهای انتظامی از طریق تایید و یا دعوت به اعتراضات در فضای مجازی، حمایت گسترده‌ی سلبریتی‌ها را خنثی کند.
علاوه بر طرح این اتهامات کلی، تعدادی از این افراد مشهور بازداشت، تعداد بیشتری به نهادهای امنیتی احضار و بی‌شماری از طریق تریبون‌های رسمی، به بیکاری و لغو مجوز و حتی مصادره‌ی اموال تهدید شدند. تقریبا در کلام تمامی واعظین و خطیب‌های جمعه و میان تمام بیانیه‌‌ها و یادداشت‌ها که علیه سلبریتی‌ها در یک هفته‌ی ابتدایی مهر قلمی شد، یک حرف مشترک بود؛ باید با افراد مشهوری که از قبل نظام به نانی رسیده‌اند و امروز نمکدان شکسته‌اند برخورد شود.
برخوردهای پیدا و پنهان با سلبریتی‌ها از روز ۲۶ شهریور آغاز شد. حساب اینستاگرامی وریا غفوری بازیکن تیم فولاد خوزستان و کاپیتان سابق تیم استقلال، پس از آنکه شعری اعتراضی سروده فرخی یزدی شاعر پرآوازه و آزادی‌خواه عصر مشروطه را در اعتراض به مرگ مهسا امینی منتشر کرد از دسترس خارج شد.
کمتر از یک هفته بعد یعنی در ۳۱ شهریور ماه سپاه در ارتباط با اعتراضات سراسری به کشته شدن مهسا امینی بیانیه‌ای صادر کرد که در آن فعالان مجازی را همدست دشمن دانسته و از قوه قضائیه خواست تا برخوردی «قاطعانه و عبرت آموز» با آنها داشته باشد.
در همین روز سردار نقدی معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اعتراضات شهریور ماه را «هرج و مرج» نامید و آن را نتیجه فضای مجازیِ به گفته‌یِ او «رها» دانست و از مسئولان خواست که به «حاکمیت دشمن در فضای مجازی کشور خاتمه دهند».
حجت‌الاسلام سیدنژاد دبیر ستاد راهبردی عفاف و حجاب حوزه‌های علمیه که پیشتر ذکر اظهاراتش علیه افراد مشهور مخالف حجاب اجباری رفت، مسئولیت خسارات به وجود آمده در پی اعتراضات سراسری و کشته شدن افراد در این اعتراضات را به عهده سلبریتی‌های دانست « که تا کنون منافقانه از سفره انقلاب و جمهوری اسلامی ارتزاق کرده اند ولی امروز با شبکه‌های معاند همراه شده‌اند».
سیدنژاد افزود: «برخی کشف حجاب کردند و برخی هم خواهان این بودند که حتی یک فریم از چهره شان در تلویزیون پخش نشود تا از این طریق آتش فتنه را بیشتر و عده ای را به خیابان‌ها بکشانند»
اشاره او به مهران مدیری بود که با انتشاری پستی در صفحه اینستاگرام خشم خود را علیه وضعیت موجود اعلام و از صدا و سیما خواست که حتی یک فریم از اثری که او در آن نقشی داشته را پخش نکند.
سلبریتی‌های نمک نشناس
در همین روز بود که احمد خاتمی در خطبه های نماز جمعه تهران، صاحبان تریبون در فضای مجازی را مخاطب قرار داد و با بیان اینکه «شما نان این نظام را خوردید»، از آنها خواست که صراحتا علیه اعتراضات اخیر موضع بگیرند و تهدید کرد که در غیر این صورت با «اغتشاشگران» همسو هستید و مجازات خواهید شد.
رئیس قوه قضاییه در یک سخنرانی به تاریخ چهارم مهرماه فضای مجازی را رها شده و محل سواستفاده دشمن و اباحه گری و انحراف جوانان دانست و از «شورای عالی فضای مجازی» خواست که اقدامات مقتضی برای ساماندهی فضای مجازی اتخاذ کند. او سپس چهره‌های مشهوری که به حمایت از اعتراضات شهریور ماه پرداخته بودند را مورد عتاب قرار داد و اقدامات آنها را تحریک جوانان به اغتشاش آفرینی تفسیر کرد. او با بیان اینکه این‌ها-یعنی چهره های مشهور اعم از هنرمند و ورزشکار-«با حمایت این نظام مشهور شدند و بجای اینکه در روز سختی در کنار مردم باشند با دشمن هم‌صدا شدند» و دشمن از طریق صفحات مجازی آنها اغتشاش کرده است. او با تهدید افراد مشهوری که اعتراضات سراسری به هر نحوی حمایت می‌کنند تصریح کرد که «همه‌ی آنها باید خسارت مادی و معنوی به بار آمده برای مردم و کشور را پس دهند».
بازداشت گسترده‌ی سلبریتی‌ها
خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی در روز ششم مهر نوشت: «مدعی‌العموم علیه برخی از سلبریتی‌ها از جمله برخی بازیگران و مجری‌های سابق صدا‌وسیما اعلام جرم» کرده و همچنین «دستور جلب برای بعضی از آنها» صادر شده است. «مهر» در ادامه خاطرنشان کرده بود که «فرآیند پیگیری قضایی در خصوص ادعاهای بی‌اساس و دروغین برخی دیگر از سلبریتی‌ها در فضای مجازی در حال انجام است»
ساعتی بعد از این خبر بود که وب سایت رجانیوز از صدور حکم جلب حامد بهداد بازیگر سرشناس سینما و تلویزیون خبر داد و اعلام کرد که «البته هنوز برای دستگیری او اقدامی صورت نگرفته است». حامد بهداد با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام شخصی خود به حمایت از اعتراضات اخیر پرداخته بود.
خبرگزاری مهر در خبر دیگری در همین روز از بازداشت محمود شهریاری مجری سابق صدا و سیمای ایران با صدور دستور قضایی به علت انتشار پست‌های «تحریک آمیز اغتشاشات» بر بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام خبر داد.
در حالی که به نظر می‌رسید پروژه‌ی بازداشت و احضار گسترده هنرمندان و ورزشکارانِ همراه با معترضین کلید خورده است، روزنامه‌ی کیهان چاپ همین روز یعنی ششم مهرماه در موضعی افراطی، سبلریتی‌ها را پادوهای آمریکا نامید و خواستار برخورد قاطعانه با آنها شد. کیهان همسو با دیگر تریبون‌های حکومتی در حمله‌ی همه جانبه به افراد مشهور، دارایی این افراد را از صدقه‌ی سر نظام جمهوری اسلامی دانست و خواهان مصادره‌ی اموال آنها برای آنچه «جبران خسارت‌های وارده به کشور» دانست، شد.
یک روز بعد خبرگزاری «برنا» وابسته به وزارت ورزش و جوانان از بازداشت «مونا برزویی» شاعر و ترانه‌سرا خبر داد و عنوان کرد که این بازداشت در راستای اعلام جرم دادستانی علیه برخی افراد مشهور به جهت همصدایی با دشمن در فضای مجازی صورت میگیرد.
حسین ماهینی بازیکن اسبق تیم فوتبال پرسپولیس تهران در همین روز یعنی هفتم مهرماه و به خاطر انتشار پست‌هایی در حمایت از اعتراضات سراسری در توییتر و اینستاگرام و با اتهامی که خبرگزاری ایرنا آن را «حمایت و تشویق به اغتشاشات از طریق صفحه مجازی» خوانده، دستگیر شد.
برای این همه برای تکراری
اما مورد توجه‌ترین اتفاق این روز بازداشت شروین حاجی‌پور خواننده زیرزمینی بود. در اولین روزهای پس از اعتراضات سراسری به مرگ مهسا امینی، شکلی از توییت در توییتر فارسی و با مطلع «برای» فراگیر شد که به مطالبه‌ها و انگیزه‌های بی شماری اشاره داشت که هرکدام دلیلی برای خواست تغییر در این اعتراضات بودند.
یک خواننده‌ی زیرزمینی به نام شروین حاجی‌پور، با در کنار هم قرار دادن مهمترین توئیت‌ها با این مطلع، ترانه‌ای سرود و اجرا کرد که ظرف کمتر از یک هفته بازدید آن تنها در اینستاگرام شخصی او از مرز ۴۰ میلیون گذشت.
روز هفتم مهر بود که ابتدا این ویدئو از صفحه‌ی شخصی شروین حاجی‌پور حذف شد و چند ساعت بعد خبر بازداشت او منتشر شد. خبری که ابتدا تکذیب شد اما بعدتر و در روز دهم مهر توسط وکیل او امیر رئیسیان تائید شد.
هشتم مهر مهران مدیری که پس از انتشار پستی در صفحه اینستاگرام در همراهی با معترضین از کشور خارج شده بود به ایران بازگشت و خبرگزاری تسنیم گزارش داد که در بدو ورود گذرنامه او توسط «نهادهای ذی‌ربط»، ضبط شده است. این بازیگر، کارگردان و تهیه کننده قدیمی تلویزیون، چند روز بعد با انتشار ویدئویی در صفحه شخصی اینستاگرام خود از مواضع قبلی عقب نشست. ویدیویی که با استقبال بسیاری از رسانه های داخلی از جمله فارس نیوز مواجه شد.
حمله به افراد مشهور توسط ارکان مختلف نظام اما ادامه پیدا کرد؛ میرتاج‌الدینی نماینده مجلس شورای اسلامی در همین روز سلبریتی‌های حامی اعتراضات اخیر را خائن به کشور خواند و تهدید کرد که پس از گذشت این دوره و تثبیت فضا، مجلس پیگیر حذف این افراد از فضاهای عمومی از طریق «پاکسازی انقلابی» خواهد بود.
وزارت اطلاعات نیز در بیانیه‌ای پیرامون حوادث اخیر کشور به تاریخ هشتم مهر، سلبریتی‌ها را «شارلاتان‌های خودپرست فضای مجازی» دانست که آب به آسیاب دشمن ملت می‌ریزند.
این وزارت افراد مشهور را «سلبریتی‌های بی‌هویت و یا مامور» دانست و حمایت آنها از اعتراضات سراسری را «فرو افتادگی بدفرجام و شگفتی‌آور» تحت تاثیرِ «قشون‌کشی سایبری» غرب دانست.
قلدری به بهانه‌ی مقابله با قلدری و سرکوب‌های همیشگی
طی بیست سال گذشته و در بزنگاه‌های مختلفی که جمهوری اسلامی در تنگنا قرار گرفته کم و بیش از الگوهای مشابهی برای برون رفت از این تنگناها بهره برده است. یکی از این حربه‌های همیشگی برخورد سلبی و غیر انسانی با شهروندانی بوده که در ادبیات حکومتی لقب اراذل و اوباش به آنها اطلاق شده و همواره و در واقع حکومت برای ایجاد رعب و وحشت عمومی اما به بهانه‌ی جلوگیری از خشونت، با خشن‌ترین رفتار با آنها برخورد کرده است. این الگو که بارها در فضای حقیقی تکرار شده این بار در فضای مجازی پیاده می‌شود و در میان خبرهای مربوط به پلیس فتا به دفعات شاهد برخورد با شهروندان به بهانه قلدری مجازی هستیم. مصادیق مخاطرات این قلدری اما به هیچ عنوان تصریح نشده است. بازداشت به خاطر گرداندن صفحات دوست‌یابی، تبلیغ قمار، انتشار تصاویر غیراخلاقی، تشویش اذهان عمومی به علت انتقاد و انتشار تصاویر مدلینگ از دیگر خبرهای پر تکرار این دوره به حساب می‌آیند. با هم روزشمار برخوردهای پلیس فتا و دستگاه قضا با کاربران و کسب و کارهای فضای مجازی از اواسط تیر تا اواسط مهرماه را مرور می‌کنیم.
۱۱ تیرماه- در بوکان از توابع استان آذربایجان غربی مدیر یک کانال دوست‌یابی در شبکه اجتماعی تلگرام شناسایی و تحویل مقامات قضایی گردید. اتهام انتصابی این فرد که از هویت او اطلاعی در دست نیست ترویج فساد و عمل خلاف شرع عنوان شده است.
۱۲ تیرماه- معاونت فرهنگی-اجتماعی پلیس فتا از بکارگیری ۱۰۰ کارگروه ویژه برای «شناسایی و مقابله با لایوهای غیر اخلاقی» در اینستاگرام خبر داد و اعلام کرد که پلیس فتا برای نیل به این هدف از فناوری سامانه‌های هوشمند برای رصد جریانات مغایر با شئونات اسلامی استفاده خواهد کرد.
۱۸ تیرماه- یک شهروند در خراسان شمالی به دلیل آنچه قدرت نمایی در فضای مجازی عنوان شده دستگیر شد.
۲۱ تیر- در یکی از شهرستان‌های استان همدان فردی با همین اتهام بازداشت شد. از هویت این شهروند ۲۶ ساله اطلاعی در دسترس نیست.
۱ مرداد- در استان سمنان، یک شهروند به خاطر ساخت ویدیوی دوربین مخفی و انتشار آن در صفحات مجازی بازداشت شد.
۹ مرداد- یک شهروند در استان سمنان به اتهام تبلیغ ماساژ بر بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام به انتشار تصاویر غیراخلاقی و خلاف عفت عمومی متهم و بازداشت شد.
۲۵ مرداد- جانشین فرمانده انتظامی شهرستان شازند در استان مرکزی از بازداشت ۸ شهروند به دلیل گرداندن صفحاتی در فضای مجازی که در آنها «تصاویر نامتعارف» منتشر شده خبر داد. از اسامی این افراد و پلتفرمی که در آن مشغول فعالیت بودند اطلاعی در دسترس نیست.
۱۰ مرداد- یک اینفلوئنسر اینستاگرامی با بیش از یک میلیون دنبال کننده به علت تبلیغ سایت‌های شرط بندی بازداشت شد.
۱۲ مرداد- حکم پرونده وحید اشتری فعال رسانه‌ای اصولگرا که در دو شعبه مختلف و به اتهاماتی مجزا مورد محاکمه قرار گرفته بود، صادر شد. سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرد که آقای اشتری در شعبه ۱۰۵۸ دادگاه کیفری دو به اتهام نشر اکاذیب و ضرر به غیر و در پرونده دیگری در شعبه دیگری به اتهام نشر اکاذیب در فضای مجازی به جزای نقدی محکوم شده است
۱۸ مرداد- در خوزستان یک عکاس به خاطر انتشار آنچه تصاویر غیرمجاز در شبکه اجتماعی اینستاگرام خوانده شده است دستگیر شد. از اتهام این شهروند و مصادیق قانونی آن اطلاعی در دست نیست.
۱۹ مرداد- در گیلان دو شهروند به خاطر برگزاری پخش زنده در شبکه اجتماعی اینستاگرام دستگیر شدند. رئیس پلیس فتای استان گیلان با اعلام خبر دستگیری یک مرد ۲۹ و یک زن ۲۳ ساله دلیل بازداشت آنها را برقرای لایو اینستاگرامی به گفته‌ی او غیر اخلاقی عنوان کرد.
۱ شهریور- در گیلان یک شهروند به اتهام انتشار تصاویر نامتعارف بر بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام بازداشت شد.
۲ شهریور- در استان مرکزی ادمین‌های یک صفحه اینستاگرامی دوست یابی به اتهام انتشار «مطالب غیر اخلاقی» توسط پلیس فتای این استان دستگیر شدند.
۳ شهریور- در سیستان و بلوچستان یک مدل آماتور به علت انتشار عکس‌هایش در صفحه شخصی و همینطور در تبلیغات چند صفحه اینستاگرامی بازداشت شد. از هویت و جنسیت این شهروند تا این لحظه اطلاعی در دست نیست.
۶ شهریور- رئیس پلیس فتای کردستان در دیدار با فرمانده ناحیه مقاومت بسیج شهرستان سنندج، فضای مجازی را «محلی برای تبلیغات دشمن» خوانده و خواهان استفاده از ظرفیت گردان‌های سایبری بسیج و سپاه برای کنترل فضای مجازی در این استان شد. در سمت مقابل فرمانده بسیج سنندج از پلیس فتا خواست که در راستای آموزش «رصد و بررسی فضای مجازی» به نیروهای بسیجی اقدام کند.
۷ شهریور- رئیس پلیس فراجا از متلاشی شدن ۶ فقره باند قمار اینترنتی از ابتدای سال جاری خبر داد که طی آن ۹۳ نفر بازداشت شدند.
۱۳ شهریور- پس از انتشار ویدئوها و گزارش‌های متعدد از وضعیت نابسامان زائرین اربعین در مرز عراق معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا از تشکیل ۵۵ کارگروه ویژه عملیاتی برای مقابله آنچه او«اخبار کذب و شایعات» نامید، خبر داد. او منتشر کنندگان این اخبار در فضای مجازی را تهدید به برخورد قانونی کرد.
۱۵ شهریور- در تهران سه نفر از گردانندگان ۹ صفحه مجازی در پلتفرم اینستاگرام با مجموع یک میلیون دنبال کننده، به جرم تبلیغ برای سایت‌های شرط‌بندی و قمار دستگیر شدند.
۲۲ شهریور- یک بلاگر فضای مجازی که در پلتفرم اینستاگرام فعالیت می‌کرد در شهرستان بجنورد از توابع استان خراسان شمالی و توسط پلیس فتای این استان به اتهام انتشار تصاویر و محتوای غیر اخلاقی بازداشت شد.
۲۸ شهریور سونیتا سراب‌پور خبرنگار حوزه فناوری و ارتباطات در توییتی به نقل از محمدی عضو هیات رئیسه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران (نصر) گزارش داد که در روز ۲۷ شهریور، ستاد امر به معروف به تمام استارتاپ‌هایی که در پست‌های مختلف در شبکه اجتماعی مرگ مهسا امينى را تسلیت گفته‌اند دستور داده که این پست‌ها را پاک کنند.
۴ مهر- رئیس پلیس فتای خوزستان از بازداشت یک شهروند به اتهام انتصابی نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی علیه یکی از مسئولان استانی، بر بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام خبر داد.
جای خالی قانون در برخوردهای به ظاهر قانونی
در تمام سی و پنج مورد نقض حقوق شهروندی که ذکر آن رفت، نقص قانونی و یا تفسیر دلبخواه آن را می‌توان برشمرد. این اتفاقات نشان میدهد که عدالت برای دستگاه قضا، به مساوات ظلم کردن است.
اینکه هر دو گروهِ افراد مشهور و عادی جامعه‌ی ایران مشمول قانون مجازات اسلامی هستند و حتی اگر نام و پرونده‌ی گروهی، رسانه‌ای و به تبع مورد توجه قرار گیرد و گروه دیگردر گمنامی هزینه بپردازند، در سطوح مختلفی از بی قانونی و زیرچتر بی‌عدالتی قرار می‌گیرند.
در بسیاری از موارد، قانون در مورد جرائم اخلاقی در فضای مجازی دچار کلی گویی است و در موارد دیگری اتهامات در فضای مجازی به اعتبار ما به ازای آن در فضای حقیقی ایراد می‌شود که به تفسیر مجری قانون و یا قاضی پرونده گره خورده است.
برای مثال احضار و بازداشت گسترده اصحاب رسانه و افراد مشهور به خاطر موضع گیری‌هایشان در فضای مجازی در پی اتفاقات اخیر، از نظر قانونی با ایرادات جدی مواجه است؛ در قانون جرم مشهود در مقام و منظر فعل فیزیکی است و نه انتشار یک مطلب. حال آنکه بارها و به خصوص در فقره‌‌ی اخیر، شاهد جرم‌انگاری بر اساس انتشار مطلبی در فضای مجازی و به تبع آن بازداشت متهم بوده‌ایم. مساله دیگر جانمایی دقیق فضای مجازی و محتوای منتشر شده در آن در قانون است؛ اگر فضای مجازی اساسا رسانه محسوب می‌شود که در این صورت دادسرای رسانه باید متولی رسیدگی به جرائم آن باشد و بر اساس قانون مطبوعات با ناشران آن برخورد شود. اگر هم رسانه نیستند می‌تواند ذیل لایحه‌ی جرم سیاسی قرار بگیرند. آنچه در عمل اتفاق می‌افتد اما برخوردهای سلیقه‌ای و امنیتی با فعالین مجازی است که در کنار اجرای همه جانبه‌ی طرح صیانت، فیلترینگ گسترده و اشراف اطلاعاتی بر داده‌های کاربران در اپلیکیشن‌های داخلی، فضای مجازی را بیش از پیش ضمیمه‌ی قلمروی اخلاقی جمهوری اسلامی کرده است.
گرچه ما در فیلتربان با تمام توان سعی در مستند سازی اقدامات منفی حکومت علیه فضای مجازی داریم، اما اطلاعات تکمیلی از طرف مخاطبین می‌تواند در پوشش دادن کامل و گسترده‌تر این وقایع کمک شایانی کند. اگر شما در زندگی واقعی و یا در صفحات مجازیتان به اشکالی از سرکوب برخورده‌اید و یا از هویت هر کدام از این صفحات مسدود شده و یا گردانندگان آنها باخبرید، اطلاع رسانی شما می‌تواند قدمی بلند در راه روشن ساختن حقیقت باشد. ما به کمک شما احتیاج داریم تا نام و هویت آنها را بلند صدا بزنیم. نام و هویت تمام کسانی که در وبسایت پلیس فتا تنها با صفاتی موهون همچون «مشوش اذهان عمومی»، «هتاک»، «مبتذل»، «غیر متعارف»، «بی اخلاق» و امثالهم از آنها یاد شده است. شهروندانی که به خاطر دگر اندیشی و یا سبک متفاوت زندگی با آنچه جمهوری اسلامی سعی در تبلیغ آن دارد حقوق به حق‌شان نادیده گرفته می‌شود. لطفا اطلاعات خود را به ایمیل [email protected] یا دایرکت مسیج شبکه‌های اجتماعی ما در توییتر و اینستاگرام به آدرس @Filterbaan ارسال کنید.