در گزارش ماه سپتامبر مشاهده کردیم که اختلالهای ترافیک اینترنت بینالمللی رو به افزایش گذاشته و هرچه به اکتبر نزدیکتر میشدیم شدت آنها افزوده میشد. همین روند در ماه اکتبر به حدی رسید که گهگاه استفاده از خدمات بینالمللی در داخل کشور ناممکن میشد. اختلالها بهطور عمده با کاهش سرعت اینترنت و کمبود پهنای باند مرتبط بود. برآیند این وضعیت کاهش هدفمند و طولانی سرعت شبکهها به قصد محروم کردن کاربران از دسترسی به اینترنت بینالمللی بود.
وضعیت سراسری
در ماه اکتبر اختلالها به شکل قابل توجهی افزایش یافت، به نحوی که دستکم ۱۱ روز از ۳۱ روز ماه عملا در نیمهشبها دسترسی به ترافیک بینالمللی غیرممکن، و در طول روز بسیار کندتر از معمول بود.
بنا به دادههای رادار ابرآروان، در روزهای ۱۰-۱۴، ۱۸، و ۲۱-۲۳ اکتبر (۱۸-۲۲ مهر، ۲۶ مهر، و ۲۹مهر- ۱ آبان ۱۴۰۰) در ترافیک بینالمللی اختلالهایی رخ داد.
دادههای تشخیص و تحلیل خاموشیهای اینترنت (آیودا) نیز از اختلالهایی در روزهای ۱۰-۱۲، ۱۵، و ۲۰-۲۲ اکتبر (۱۸-۲۰، ۲۳، ۲۸-۳۰ مهر) خبر میدهد.
یک مورد خاص در ۱۱ اکتبر (۱۹ مهر) نشان میدهد که اختلال در ترافیک جستجوگر گوگل چنان زیاد است که ما توانستیم ۶۶٪ نرخ هدر رفتن دادهها در ترافیک داخل ایران را در سطح ارائهدهندگان خدمات اینترنتی (آی اس پی) مشاهده کنیم.
به تدریج اوضاع باز هم بدتر شد بهطوری که روز ۱۴ اکتبر (۲۲ مهر) نرخ از دست دادن دادهها برای جستجوگر گوگل در داخل کشور به ۸۰٪ رسید.
بنا به گزارش وبگاه فناوری «زومیت»، این میزان از هدر رفتن دادهها از سوی مدیران شرکتهای خدمات اینترنتی نیز مورد تایید قرار گرفت. آنها گفتند این مشکل ربطی به زیرساختهای شرکت آنها ندارد بلکه پهنای بندی که آنها از شرکت ارتباطات زیرساخت دریافت میکنند ناچیز و با کیفیت کم بوده که برای مقدار مصرف کشور کفایت نمیکند. آنها تصدیق کردند که در طول ماه اکتبر برای ساعتهای طولانی اینترنت دچار از دست دادن دادهها یا «پکِت لاس» شده است.
در همین هنگام پیامهایی از کاربران ایرانی به ما رسید حاکی از اینکه خدمات شبکههای خصوصی (ویپیان) داخل کشور که برای مشترکان پولی است به حال تعطیل در آمدهاند. این ویپیان ها به منظور دور زدن سانسور اینترنت از طریق سیستم بانکی کشور مورد استفاده قرار میگیرند. در یک مورد، یکی از این شرکتها در پیامی به مشتریان خود اظهار کرد که، «کاربران گرامی، متاسفانه اکثر سرورها[ی ما] توسط دولت فیلتر شدهاند. اتفاق پیش آمده فقط مخصوص سایت [نام شرکت] نیست و برای سایر سایتها هم این مشکل بهوجود آمده است. لطفاً صبور باشید.
رویدادهای اخیر همزمان با تلاش محافظهکاران در مجلس و در کابینهی رئیسی برای گذراندن «طرح خدمات فضای مجازی» (به اصطلاح «طرح صیانت») رخ میدهد. به نظر میرسد کاهش سرعت اینترنت یکی از پیششرطهای عملی ساختن این طرح است.
خاموشیهای محلی
علیرغم گزارشهایی مبنی بر اختلالهای عمده، نقشه دادههای آیودا تنها موارد اختلال در این استانها را نشان میدهد: کهگیلویه و بویراحمد، کرمان، آذربایجان غربی، کردستان، فارس، گلستان، آذربایجان شرقی، اصفهان، ایلام، و مرکزی.
خاموشیهای ارائهدهندگان خدمات
AS39501 – شرکت پرورش دادهها
این سیستم متعلق به یک شرکت ارائهدهندهی خدمات اینترنتی در کشور است و اختلال در آن در این استانها باعث اختلال در سرویس شد: فارس، آذربایجان شرقی، اصفهان، قزوین، و کرمانشاه.
AS57218 – شرکت رایتل
این شرکت سومین شبکه خدمات موبایل در ایران است. اختلال در سیستم AS57218 عمدتا کاربران تهران را درگیر کرد.
AS49103 – شرکت عصر انتقال دادهها
این یک آیاسپی محلی در تهران است و اختلال شبکههایش کاربران تهران را تحت تأثیر قرار داد.
AS25124 – داتک
داتک یکی از قدیمیترین و بزرگترین شرکتهای خدمات اینترنتی در ایران است. اختلال در شبکههای آن بر کاربران تهران اثر گذاشت.
AS49100 – شرکت پیشگامان توسعه ارتباطات
این سیستم متعلق به یک شرکت خدمات اینترنتی است. اختلالهای آن بر کاربران استانهای کرمان، اصفهان، سمنان، لرستان، البرز، و تهران اثر گذاشت.
AS41881 – گروه فناوا
این یک آیاسپی محلی در تهران است. اختلال در شبکه آن کاربران تهران را درگیر کرد.
AS42586 – صدا وسیما
این سیستم ارائهدهنده خدمات اینترنتی به طور اختصاصی به سازمان صدا و سیما تعلق دارد و اختلالهای شبکهای آن بر کاربران تهران اثر گذاشت.
AS42337 – شرکت دادهپردازی رسپینا
این سیستم در خدمت یکی از بزرگترین ارائهدهندگان خدمات اینترنتی در ایران است. اختلالهای AS42337 در وهلهی نخست کاربران این استانها را تحت تأثیر قرار داد: کهگیلویه و بویراحمد، کرمان، کردستان، فارس، آذربایجان شرقی، سمنان، البرز، خوزستان، و قزوین.
AS39074 – شرکت توسعه ارتباطات سپتنا با مسئولیت محدود
این یک شرکت ارائهدهندهی خدمات اینترنتی برای سراسر کشور است. اختلالهای شبکهی آن بر کاربران تهران اثر گذاشت.