ماه فوریه موارد متعددی اختلالهای شبکهای را شاهد بودیم؛ اختلال در ارتباطات سیار در ۲۴ فوریه/۶ اسفند در برخی شهرهای استان سیستان و بلوچستان که در پاسخ به اعتراضات ضد دولتی اتفاق افتاد مهمترین اتفاق این ماه بود. به علاوه، اختلالهای شبکهای در اینستاگرام را نیز شاهد بودیم.
خاموشی اینترنت نخست به شهرهای زاهدان، خاش، سراوان، زابل، درک، و چابهار محدود بود اما به زودی به سراسر استان سیستان و بلوچستان سرایت کرد. اختلالها از ساعت ۹ شب به وقت محلی در ۶ اسفند آغاز شد و تا نخستین دقایق ۹ اسفند طول کشید. طبق بررسی فیلتربان و گزارشهای محلی، وضعیت زمانی رو به وخامت گذاشت که گروهی از معترضان جلو سازمان اطلاعات سپاه پاسداران اقدام به آتش زدن تصویر علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی کردند.
خاموشی شبکهای سیستان و بلوچستان به چند دلیل شایان توجه است: نخست، محدود بودن آن به شبکههای تلفن همراه بود، خطوط ثابت دچار این خاموشی نشدند. دوم، کاربرانی که این خاموشی را تجربه کردند همزمان ارتباطشان با اینترنت جهانی و شبکه ملی اطلاعات هردو قطع شد. و سوم، نظیر خاموشی شبکه بهبهان روز ۱۶ ژوییه/۲۶ تیر ۹۹، هیچیک از ابزارهای موجود برای رصد شبکهها موفق نشد نشانهای از این خاموشیها بیابد. تنها وجه مشترک میان این دو خاموشی این بود که شبکههای سیار را مختل کرد بدون آنکه اختلالی در خطوط ثابت ایجاد کند.
بنا به گفته یک منبع خبری که برای شرکت خدمات اینترنتی خط اصلی شهر سراوان کار میکند، شبکه همراه اول (MCI) از تهران کنترل و نظارت میشود. این منبع اضافه میکند که مقامات محلی نه صلاحیت فنی و نه توان قطع شبکه همراه را دارند.
در سیستان و بلوچستان، گوشی همراه منبع اصلی دسترسی به اینترنت است. حدود ۹۱-۹۵% از جمعیت این استان از طریق موبایل با اینترنت ارتباط برقرار میکنند.
فیلتربان موارد دیگری از اختلالهای کوتاهمدت را نیز در این ماه شناسایی کرده است.
۷ فوریه/۱۹ بهمن
طبق دادههای نقشه هوشمند اوراکل (OIM)، تعدادی از سیستمهای مستقل اصلی (ASها) دچار قطع ارتباط با اینترنت شدند:
سیستم AS۵۷۲۴۰ متعلق به شرکت فناوران اطلاعات و ارتباطات آترین در نیمهشب ۶ فوریه/۱۸ بهمن ارتباطش را با اینترنت از دست داد. آترین یک شرکت ارائهکنندهی خدمات اینترنتی است.
سیستم AS۲۵۱۲۴ متعلق به شرکت مهندسی اینترنتی داتک از اول فوریه تا سوم این ماه/۱۳ تا ۱۵ بهمن، بیشتر ترافیک دادههای خود را از دست داد. بار دیگر روز ۱۹ بهمن این شرکت دچار وقفهای کوتاه در ارتباط با اینترنت شد.
سیستم AS۵۷۲۴۰ متعلق به شرکت فناوران اطلاعات و ارتباطات آترین بار دیگر در ۷ فوریه/۱۹ بهمن ارتباط خود را با اینترنت از دست داد.
سیستم AS۴۴۲۰۸ متعلق به آیاسپی مستقر در شهر شیراز به نام فراهوش دنا حوالی ساعت ۱۸:۰۰ به وقت محلی ارتباطش با اینترنت قطع شد.
سیستم AS۳۹۶۵۰ متعلق به شرکت ویانت (Vianet SRL) در روزهای ۷ و ۸ فوریه ترافیک دادههایش را از دست داد.
۹ فوریه/۲۱ بهمن ـ اختلالهای جدی اینستاگرام
کاربران توییتر در ایران در این روز خبر از اختلالهای متعدد در ترافیک اینستاگرام دادند. برخی گفتند دسترسی به اینستاگرام بسیار کند شده و عدهای دیگر از قطع کامل ارتباط گزارش دادند. بررسی فیلتربان نشان میدهد سرویس اینستاگرام بین ۵۰ تا ۶۰ درصد از دادههای خود را در ترافیک میان شرکت خدمات آیاسپی داخل و مشتریانش در این روز از دست داد.
مقامات دولتی در اینمورد توضیحی ندادند.
در این روز سیستم AS۲۰۴۲۱۳ متعلق به شرکت ارتباطات نتمیهن به مدت کمی دچار قطع ارتباط شد.
۲۴ تا۲۷ فوریه/۶ تا۹ اسفند ـ خاموشی سراسری در سیستان و بلوچستان
روز ۴ اسفند نیروهای سپاه با سوختبران مرزی در شهر سراوان نزدیک مرز ایران ـ پاکستان وارد یک درگیری شدند. بنا به اخبار «کمپین فعالین بلوچ»، ۱۰ تن از سوختبران کشته و پنج نفر زخمی شدند. منابع محلی ــ که به شرط محرمانه ماندن هویت با فیلتربان صحبت کردند ــ گزارش دادند که ماموران سپاه سوختبران را نزدیک مرز متوقف کرده و به مدت چهار روز راه عبور آنها را بستند. سوختبران پس از اتمام آذوقهی غذا و آب، تلاش کردند راه خود ادامه دهند و از مرز عبور کنند. در آن زمان بود که ماموران سپاه به روی آنها آتش گشودند، ۱۰ نفر را کشتند و عده دیگری را زخمی کردند.
این واقعه اعتراضات مردم را به دنبال داشت. ۲۳ فوریه/۵ اسفند دهها معترض جلو فرمانداری سراوان تجمع کردند که باز هم به درگیری میان آنها و نیروهای امنیتی انجامید. در این مقطع، فیلتربان شاهد هیچ نوع قطع ارتباط اینترنت نبود.
بر اساس منابع محلی در شهر زاهدان، حوالی ساعت ۲۱:۰۰ به وقت محلی در روز ۲۴ فوریه/۶ اسفند گروهی از تظاهرکنندگان تصویر بزرگی از علی خامنهای رهبر نظام را جلو دفتر اطلاعات سپاه در زاهدان آتش زدند. این واقعه به تظاهرات دیگری منجر شد و در پاسخ به همهی این ناآرامیها دولت خطهای ارتباط موبایل را قطع کرد. حوالی ۲۱:۳۰ به وقت محلی ارتباط گوشیهای همراه به شدت دچار کندی و اختلال شد و در ساعت ۲۱:۴۰ کلیه اپراتورهای موبایل به تمامی خاموش شدند. این خاموشی در شهرهای زاهدان، خاش، سراوان، زابل، درک، و چابهار روی داد.
با آنکه روز بعد بعضی از ارتباطات احیا شد اما سرعت اینترنت بسیار کند باقی ماند. یکی از منابع خبری با استفاده از شبکه همراه اول این اسکرینشات از تست سرعت را فرستاد که سرعتی بسیار کند را نشان میدهد.
سرعت ارتباط میان زاهدان و سرور رابط در تهران ۸۶ کیلوبیت در ثانیه را نشان میدهد. این یک شبکه ۴G است و میباید قادر باشد دادهها را با سرعت ۵ تا ۱۲ مگابیت در ثانیه منتقل کند. مودمهای قدیمی در نخستین دوران اینترنت سرعتشان بین ۵۶ تا ۱۲۸ کیلوبیت در ثانیه بود.
فیلتربان همچنین تست سرعت دَرَک را که شهرستانی در ۶۲۱ کیلومتری سراوان است در شبکه همراه اول به مقدار ناچیز ۶۰ کیلوبیت در ثانیه مشاهده کرد.