مانیتور شبکه‌ها ـ ژانویه ۲۰۲۱

به دنبال اختلال‌های مکرر در سرویس‌های اینستاگرام در ایران طی ماه دسامبر ۲۰۲۰، این ماه نوبت پیام‌رسان سیگنال بود که با مشکل مواجه شود. اخیراً محبوبیت سیگنال که پیام‌هایش به شکل رمزی‌نگاری شده رد و بدل می‌شود افزایش چشمگیری داشته است. این اقبال ناشی از این بود که کاربرانی که قبلاً از پیام‌رسان واتس‌اپ استفاده می‌کردند پس از تغییر سیاست حفظ حریم خصوصیِ واتس‌اپ از این تغییرات ناخشنود شدند و بسیاری از آنها واتس‌اپ را رها کردند و به سیگنال روی آوردند. ظاهراً همین اقبال زیاد به سیگنال باعث برانگیختن حساسیت مقامات ایرانی شد و آنها تصمیم گرفتند آنرا ممنوع اعلام کنند. روز ۲۵ ژانویه/۶ بهمن ۹۹ ساعت ۱۱:۲۵ به وقت تهران سیگنال فیلتر شد. این اقدام بر اساس حکم قضایی صورت گرفت که سال ۲۰۱۷ صادر شده بود. سیگنال قبلاً یک بار در دسامبر ۲۰۱۷ فیلتر شده بود ولی پس از مدت کمی در همان تاریخ از فیلتر خارج گشت بدون آنکه مقامات دولتی در این باره توضیحی بدهند.

در روزهای پیش از اجرای حکم،  به ویژه از ۱۷ ژانویه/۲۸ دی ماه به بعد، دسترسی به سیگنال متناوب بود تا بالاخره روز ۶ بهمن به طور کامل مسدود شد. فیلتربان این روند را وارسی کرد و متوجه شد که در روزهای ۲۸، ۲۹، و ۳۰ دی‌ماه متناوباً سیگنال چندین بار مسدود شد و دوباره از انسداد بیرون آمد. 

از ۶ بهمن تاکنون مقامات ایرانی از پذیرش رسمی مسؤلیت فیلترینگ سیگنال شانه خالی کرده‌اند. ظاهراً واهمه دارند به سبب مسدود کردن یک سرویس جهانی دیگر آماج انتقادهای مردم قرار گیرند. یکی از منابع خبری فیلتربان گفت شب ششم بهمن از وزارت ارتباطات با تعدادی از گزارشگران فناوری اطلاعات تماس گرفته شده و از آنها خواسته شده هیچ گزارشی در این خصوص که شرکت مخابرات ایران دست به فیلتر کردن وبسایت سیگنال زده منتشر نکنند. تحقیقات فیلتربان نشان می‌دهد که به‌واقع شرکت مخابرات ابتدا وبسایت سیگنال را فیلتر کرده، سپس خود اپلیکیشن سیگنال نیز در سطح شرکت‌های خدمات اینترنتی مسدود شده است. 

از زمان مسدود کردن پیام‌رسان سیگنال تا این لحظه، هیچ‌یک از نهادهای دولتی و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی مسؤلیت این اقدام را به عهده نگرفته‌اند ــ شاید به این دلیل که با نزدیک شدن تاریخ انتخابات ریاست جمهوری چنین اقدامی از لحاظ سیاسی گران تمام خواهد شد.

۶ ژانویه/۱۷ دی ۹۹ – اختلال در یک شرکت میزبان و خدمات ابری

شرکت ایران‌سامانه سپهر (AS203100) که یک شرکت ارائه دهنده‌ی خدمات ابری و میزبانی است به مدت کوتاهی در این روز ارتباطش با اینترنت قطع شد. دلیل این قطع ارتباط نامشخص است و مسؤلان این شرکت یا مقامات وزارت ارتباطات هم توضیحی در این باره ندادند.

۱۳ و ۱۴ ژانویه/۲۴ و ۲۵ دی – اختلال‌های کوتاه‌مدت اینستاگرام

این ماه دسترسی به اینستاگرام پایین‌وبالا داشت و به تناوب صورت می‌گرفت. تحقیق فیلتربان نشان می‌دهد که از ۲۴ دی‌ماه، در چند مورد متعدد، اینستاگرام از طریق شرکت‌های آسیاتک و پارس‌آنلاین به مدت کوتاهی غیرقابل دسترس بوده‌است.

۲۳ ژانویه/۴ بهمن – قطع ارتباط شرکت میزبان پرشین‌تولز

در این روز شرکت پارس‌آنلاین (AS60976) مدت کوتاهی دچار قطع ارتباط بود. پارس‌آنلاین یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های میزبان در ایران محسوب می‌شود.

شبکه اباذرهای فارسی (AS57687) که با عنوان «پرشین‌تولز» شناخته می‌شود و یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های میزبانی اینترنت در ایران است در این روز به مدت کوتاهی ارتباطش با اینترنت قطع شد. مسؤلان شرکت و مقامات وزارت ارتباطات از دادن توضیح خودداری کردند.

۲۵ ژانویه/۶ بهمن

تا روز ۲۸ دی‌ماه دسترسی به سیگنال با قطع و وصل توأم بود تا اینکه سرانجام روز ۶ بهمن این پیام‌رسان به طور کامل مسدود شد. تحقیقات فیلتربان نشان می‌دهد در فاصله ۲۸ تا ۳۰ دی به تناوب چندین بار سیگنال مسدود شد و از انسداد بیرون آمد.

از تاریخ مسدود کردن کامل سیگنال در ۶ بهمن، مقامات دولتی مسؤلیت این اقدام را به عهده نگرفته‌اند. یکی از منابع فیلتربان فاش کرد که همان شب وزارت ارتباطات با جمعی از گزارشگران فناوری اطلاعات تماس گرفته و از آنها خواسته در هیچ گزارشی آشکار نکنند که شرکت مخابرات ایران تصمیم به فیلتر کردن وبسایت سیگنال گرفته است. تحقیق فیلتربان نشان می‌دهد در حقیقت همین‌طور بوده و شرکت مخابرات سایت سیگنال را مسدود کرده و به دنبال آن مقامات دولتی امر به مسدود کردن اپلیکیشین سیگنال از طرف شرکت‌های میزبان داده‌اند. 

رد

گیری تریس‌راوت نشان می‌دهد که شرکت مخابرات (AS12880) دسترسی به سیگنال را مسدود کرده‌است.

منبع دیگری که به وزارت ارتباطات نزدیک است به فیلتربان گفت که قوه قضاییه دستور فیلتر کردن سیگنال را به وزارت ارتباطات ابلاغ کرده و سپس این وزارت دستور را به شرکت‌های سرویس دهنده‌ی اینترنت منتقل کرده‌اند.

وب

سایت سیگنال در سطح دی‌ان‌اس (DNS) یعنی آدرس‌ اینرنتی نیز مسدود شد.

یکی از سخنگویان قوه قضاییه روز ۷ بهمن در یک بیانیه‌ی مطبوعاتی اعلام کرد، « این قوه در دوره تحول (ریاست ابراهیم رئیسی بر قوه قضاییه) هیچ رسانه، خبرگزاری و پیام‌رسانی را مسدود نکرده است.» 

منبع دیگری به فیلتربان گفته‌است که مدیران شرکت‌های خدمات اینترنتی مایل نیستند در باره مسدود شدن سیگنال حرفی بزنند و در این مورد از گفتگو با خبرنگاران پرهیز می‌کنند.