در این ماه کارزار ایرانیان در فضای مجازی با هشتگ #اعدام_نکنید جهانی شد. هدفِ این کمپین لغو حکمِ اعدامِ سه مرد جوان بود که به جرم شرکت در اعتراضات آبان ۹۸ دستگیر شده بودند. به دنبال استقبال از این هشتگ، ما شاهد یک رشته اختلال در اینترنت بودیم که گزارشِ کامل آن در «مانیتور شبکه‌ها ـ ژوئیه ۲۰۲۰» آمده است.
در همین فاصله زمانی، در حالیکه شورای عالیِ فضای مجازی بازهم نتوانست نشستِ رسمیِ خود را برگزار کند، در صحن مجلس پیش‌نویس طرحِ خطرناک «ساماندهیِ پیام‌رسان‌های اجتماعی» دوباره در دستور کار قرار گرفت.
برگزار نشدن جلسة شورای عالی فضای مجازی
این ماه خبری از نشست رسمیِ شورای عالی فضای مجازی (SCC) به گوش نرسید. دستورِ کار شورا که از جانب رهبر جمهوری اسلامی ایران صادر شده، می‌باید هر چهار سال یک‌بار تمدید شود. این دستورِ کار آخرین بار در تاریخ ۵ سپتامبر ۲۰۱۵/ ۱۴ شهریور ۹۴ تمدید شده بود و هم‌اکنون موعد چهارساله‌اش به پایان رسیده است. این دستور هنوز به طور رسمی تمدید نشده است.
ماه گذشته که شورای عالی پس از سه ماه وقفه جلسه گذاشت، در نشست خود جزئیات معماری شبکه ملی اطلاعات را به تصویب رساند.
بازگشت طرح «ساماندهیِ پیام‌رسان‌های اجتماعی» به صحن مجلس
۱۱ ژوئیه/ ۲۱ تیر ۹۹، مجید نصیرایی سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در یک مصاحبه‌ی مطبوعاتی تأیید کرد که بررسیِ طرح «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» در دستور کار مجلس قرار گرفته است. به گفته‌ی نصیرایی، «کمیتة فضای مجازی» که ذیل کمیسیون فرهنگی عمل می‌کند، این مأموریت را در اولویتِ برنامه‌هایش قرار داده تا هرچه زودتر رسیدگی آغاز شود.
طرح «ساماندهی» که نخستین بار دو سال پیش معرفی شد، در دوره‌ی پیشینِ مجلس مورد بررسی کمیسیون فرهنگی قرار گرفت، اما قبل از اینکه روندِ بررسی به پایان برسد دوره‌ی مجلس به سر آمد. فیلتربان قبلاً در یک گزارش تحقیقی نگرانی‌های خود را درباره‌ی ماده‌های این پیش‌نویس ابراز کرده است. این طرح اگر در شکل کنونیِ خود تصویب شود، پیام‌رسان‌های ناامن داخلی را به ضرر همتاهای بین‌المللی ارتقاء خواهد داد و کنترلِ درگاه‌های اینترنتِ بین‌المللی را در اختیار نیروهای نظامی و امنیتی خواهد گذاشت.
ناکامی در ایجاد کمیسیون ویژه برای «فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال»
۱۵ ژوئیه / ۲۵ تیر، طبق گزارشی در ماهنامة پیوست، پیشنهاد تشکیل کمیسیون ویژه‌ی «فضای مجازی و اقتصاد دیجیتال» در مجلس رأی نیاورد.
این پیشنهاد توسط مجتبی رضاخواه نماینده‌ی تهران داده شد. او گفت بر اساس ماده ۴۰ آیین‌نامه‌ی داخلیِ مجلس، «اگر مسایل مهم پیش آمد می‌توان برای بررسی آن موضوعات کمیسیون ویژه تشکیل داد.» رضاخواه افزود که ایجاد کمیسیون ویژه از این لحاظ واجب است که، «به خاطر وقوع شیوع کرونا برخی از مشاغل آسیب دیدند اما اقتصاد دیجیتال در این فضا رشد کرد» و دیگر اینکه «در زمانی که نمی‌توان نفت فروخت و تحریم هستیم، ارزهای دیجیتال می‌توانند به رشد اقتصاد کمک کنند.»
پیشنهاد رضاخواه، با ۷۲ رأی موافق، ۹۴ رأی مخالف، و ۱۰ رأی ممتنع، از میان ۱۹۶ نماینده‌ی حاضر درمجلس شکست خورد. با توجه به اینکه تشکیل کمیسیون از سوی سایر سازمان‌ها حمایت می‌شود، این امکان وجود دارد که حامیان طرح در مجلس تلاش کنند به جای کمیسیون ویژه، یک کمیسیون دایمی برای پیشنهاد خود تشکیل دهند، زیرا کمیسیون‌های ویژه در مورد تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌های مربوط به ارتباطات و فنآوری اطلاعات دارای اختیارات کمی هستند. چنانچه این پیشنهاد دنبال گرفته شود، فیلتربان به دیده‌بانیِ آن ادامه خواهد داد.
آخرین مرحله فاز آزمایشی نسل پنجم ارتباطات (5G)
۱۴ ژوئیه/ ۲۴ تیر، مهدی فسنقری مجری طرح پایلوت نسل پنجم ارتباطات (5G) اعلام کرد که پژوهشگاه وزارت ارتباطات آماده‌ی ورود تکنولوژی لازم به کشور است. این طرح که ماه گذشته راه‌اندازیِ نمونه‌ی آزمایشی آن اعلام شد، به گفته‌ی فسنقری، خواهان مشارکت بخش خصوصی و شرکت‌های نوبنیاد (استارت‌آپ) است.
خبرگزاری مهرنیوز در ۲۲ و ۲۸ ژوئیه/ ۱ و ۷ مرداد گزارش داد که کمپانی ایرانسل، بزرگترین اپراتور دیجیتال تلفن‌های همراه، دو سایت 5G را در کشور رونمایی کرده است.
جریمه ایرانسل و همراه اول به خاطر «افزایش قیمت اینترنت»
۴ ژوئیه/ ۱۴ تیر، گزارش شد که دو شرکت اپراتور «ایرانسل» و «همراه اول» اقدام به «افزایش تعرفه و تغییر در بسته‌های اینترنت» خود کرده‌اند بدون اینکه این افزایش قیمت را به رگولاتوری یا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات اطلاع دهند.
به دنبال این افزایش قیمت، رگولاتوری این اقدام را «تخلف» دانست و از دو اپراتور خواست که میزان تعرفه و حجم بسته‌های‌شان را به حالت قبل برگردانند. پس از بی‌توجهیِ دو اپراتور به این تقاضا، به گفته‌ی حسین فلاح جوشقانی رئیس رگولاتوری، این سازمان شکایتی به تعزیرات و سازمان حمایت از مصرف کننده تسلیم می‌کند و در نهایت ایرانسل و همراه اول محکوم به پرداخت جریمه‌ای به مبلغ ۲ میلیارد تومان می‌شوند. فیلترواچ این روایت را در آینده پیگیری خواهد کرد.
قطع ارتباط اینترنت به هنگام کارزار #اعدام_نکنید
۱۴ ژوئیه/۲۴ تیر، هشتگ #اعدام_نکنید بالاترین تعداد توییت‌های داخل ایران را به خود اختصاص داد و سپس به فاصله‌ی کوتاهی این کارزار در رسانه‌های اجتماعی جهانی شد. هدف این کارزار لغو حکم اعدام سه جوان ایرانی به نام‌های امیرحسین مرادی، سعید تمجیدی، و محمد رجبی بود. آنها از اعتراض‌کنندگانِ آبان ۹۸ علیه گرانی بنزین بودند.
این کارزار و هشتگ آن از سوی چهره‌های محبوب و شناخته شده در ایران و خارج از ایران مورد حمایت قرار گرفت. با بالاگرفتن حمایت از این کارزار در رسانه‌های اجتماعی، شب‌هنگامِ ۲۴ تیرماه گزارش‌هایی مبنی بر قطع ارتباط اینترنت به مدت چند ساعت منتشر شد.
شرح جزییات اختلال‌های اینترنت در ایران را می‌توانید در گزارش ماه ژوئیه‌ی دیده‌بان شبکه‌ها دنبال کنید.
